٢٠١٥
سۈن، باقعېدۇڶ مۈڞ، ٢٩ قۈ،
انڷځۇر قۈ - ئێتنێ قۈ.
شامێلێدې
هاب داغێستاناڷۇل غاجالدا ڸۇرال،
راغۇل ڞارال رۇڬۈ چێداي ۺۈلارېل.
چانڬێ ماعنا بۇڬېو ماعارۇلاصۇل،
مۇعرۇزدې بێڿاراب ڃۇحێ بێڮۇلێۺ؟
ڃوان ځوېيڬێ عێد بۇڬۈ عۈلۈڅابازې،
عالام ئۇرڅاراب ڞار ناڅې بۇڬۈنێ.
بېرال قانۺۇنێلان قادرۇ ځۈلارۈ،
خالق باخێلاب هۇنار بێښادې تانێ.
بالاهاڷۇل قۈياز قێرارال ښابێ،
قالمالڸۇن راڅۇنا ناڅې رۇڬېزې.
راغدا هۇنار طۈگال هۇدۇلزاباڛا،
هال مۇعرۇزدا ڃوانا ڃۇحۇن بايراڅال.
بێدۇل رېطېل چۇرێ نێچداي بۇگاراب،
راچېل قانڬۈ انێن قۈلۈ ۺۇڬۈ سۈن.
ۺواراب رۇغنال رێغێن عايێبداي بۇڬېب،
ماعێدا ياراغ بان عۈدۈر رۇگێنڃێن.
دێر كارانزۇل بۇحێ باحارچێياصۇڅ،
حالاي چێ هېڃۈڬۈ چۇدكاڛا ڃواراو.
چېرخاڷۇلڬۈ سۈرۈي سۈردۈ - قۈياڷۇڅ،
قادرۇياب هۇرمادا هۇرێ رېڄاراب.
راڸداڶ ڬاما عاداو ڬۇچ بۇڬېو ئێمام،
ڬېندېرێل قوارێڸۇڅ قۈقڸۇن راعۇلا.
قۈيازدا نۇر باراو باهادۇراصې،
بالاهې، ۺواراب ځوېل
رۈسدال راعالدا.
ماعارۇل خالق ڝۇنۇن ڝاداوې ڷوێندال،
ڶارال قواگێ ڸانا قێرالاصدا دۇر.
دۇرڬۈ واطاناڷۇڅ طۇراب بێدۇڛا،
دۇر شۇجاعاتاڷې نۇعڸێ هابۇنا.
ڸابڬۈ عۇن ڸاعېلاڷ ڸۇراب عادلۇياڷ،
عاطێداب راگ غۇنا غازێزابازدا.
غازاوات ڸالارېل ڸېلال عادامال،
ڷێگاب قێماتاڷې قاڃان ڶۇهانا.
نێڶېر ئۇمۇمۇزۇل ئێمامۇل اعزام،
انا دۇنێيال تۇن غازێمۇحاماد.
غۇزاتاڷۇل قۈلدېن باڅۇلېب قۈياڷ،
افاقال باعارڸێ بێښۇن راعانا.
ماعارۇل ڃاڬۈڸێ ڃوازې ۺوانێلان،
تۇشبابازۇل بۈيال رۈخۇن راتێلا.
ماخۇل صانڬارالدا صوېرۇڅ ڷوانێلان،
سارداراصۇل اسكار ڃۇحۇن باتێلا.
ڄا، نۇج عېدېعۇڬې، عېلا غۇرارال،
عارښۇڅ راچارازۇل چامالێ نۇس- نۇس.
صابرۇيالدا رۇگا گێئابێلېصۇل،
گۇدێياب هێر بۇڬێن نۇجېدا ڸېزې.
ڸاعېل گێڬۈ ئێنڃېب امێرڸێياڷۇڅ،
ئۇمۇرال حالطانا حامزاتێل كۈدۈر.
بێدۇل هان رېگاراو هۈبۈلڬێ واڃۇن،
هابزازۇل كېف ځوانا زالێمزابازۇل.
زۇلمۇياڷۇل ڝاياڷ ڝۇن بۇڬېب ئۇلكا،
ئېركېن هابۇن ځوېزې هابۇنا خێيال.
ځانزاباز چۇرڅاراب راعێياتالدا،
راغۇل قۇواتازۇل قۈلدېن رېطانا.
راڅ ڝۇناراب ڨالۇل ڨۇڄڸۇن رۇگارال،
ڨالباڶا راڅانا، ناڅې
رېخانا.
مۇڅێڶ رېقۈلارېل قابائێلازې،
بالاهۇن بېر عۈلېو عالێم وۇگانا.
عادلۇ - نێزام هېڃېب زالێماب قۈقا،
زارۇڨې باچۇنېو لاچېن وۇگانا.
چارانڬێ بێئۇنېب بالاهاڷۇل قۈ،
باڃۇن طادې ۺوانا، ۺۇنغار
بېڬانا.
باڸڬۈ جانێر ئۇرغۇن،
بۇغاتاڛا ڃوان،
غالباڝ شاهێدڸانا ښۈ ماجڬێتاڷۇو.
ئێمام حامزات ځوېدال خارابڸاراب راڨ،
خوالچاڛا چۇرێزې چێ قوارێعانا.
راهدا قۈ حېڮۈلېو، حالڮێ
ڸالارېو،
حال - زۇلمۇ رێخاراو،
خوالچېن لېبالاو،
هال شۇرۇطال ڄاراو ۺۇلێياب ڨۇرۇ،
شامێل ئێمام تېزې تاصدێق هاوۇنا.
تۇشبابازۇل راغاز رۇغنال هارۇراب،
داغێستان قاڃازې قۈطێ بۈسانا.
قۈ ڭېدال راتۇلېل ابطالال راچۇن،
راغۇل ئێرس بێڨانا هۈرڨۈبېڬێ بان.
بێياڷۇڅ قېچاراو چانڬێ راغۇڅان،
غاجالدا عۇجال ڸۇن،
نائێب هاوۇنا.
هۇنار طۈگاو وێڮۇن،
طادېڬێ احۇن،
رۇحالدا بێطاراب بېطېرڸێ ڨۇنا.
طۈبێطانا نۇځدې واطاناڷۇل خالق،
وێطاراصې – سالام، طېقاصې
– عاۺطێ.
قانا ئۇلكايالدا ئێنكاراڷۇل نۇځ،
ڷێگاصې – ڃاڬۈڸێ، ڃۇنتاراصې
– ځوېل.
ڃۇحدايې فېرخۈلېب فێتناياڷۇل ناڴ،
تۇنگێل هۇرێ باڅۇن،
ناڅېخۇن ڞانا.
ڞارۇيې غۇغالېب غاراياڷۇل زۈب،
ڷاداي بێيال طېدال،
طۇرطۇزې ڷوانا.
واطان هێطێناصې، هۇنار
طۈگاصې،
طۈلڬۈ ئۇلكابازۇل باركالا ۺوانا.
شاوكات كۇتاكاصې، كۇمېك
داهاصې،
داندێيال قۇلۇلېل قێماتال ۺوانا.
ماعارۇل چێيالێ چانڬێ واغاراو،
چۈل ڨۈلۈدا جانێب جېمۇن مۇسرۇڬۇن.
چانڬێ باحارزاڛا رۇحال رێچارال،
چۈرۈكاب قاومالدې داندېڬێ راغۇن.
راغۇل بايدانالدې طادېڬێ ڮوادۇن،
گال هێقۇن بۈسانا واساڛا الجان.
ڨالدا باحارزازۇل حۇڮېل قۈطێدال،
قانا ئێماماصۇل انڨابڬۈ تالێح.
ڨالۇل قۈ بێغاراب غۇنێب ماعاردا،
غالباڝال كامۇنێۺ كوېردې مۇن اراو؟
مێصرێ - حارام عاداب ماحالايالدا،
باحارزال طاعۇنێۺ طادې رێڿارال؟
ئێقبال ښاداڅ ڮوادۇن ڮواعاراب خوالچېن،
ڮۇلالدې ۺوېڃېڷۇل ۺێبێلان ڭاراب؟
ۺواراب عۈر نېچاراب چېرخاڷۇل هۇنار،
هالماغڸێ چارڸۇنێۺ باخچێزې ڭاراب؟
زۈب - راڨ هارهادۇلېب بېرهاراب شاوكات،
باهانا ۺێب ڭۇنداي ناڅې بۇصاراب؟
باق - مۈڞ سۈرۈدۇلېب سێياسێياب ڬۇچ،
صاناعات قۈسۇنداي دۇداصا اراب؟
تۇشمان عېمېرڸێدال،
عادلۇ بێخێدال،
ماخۇل صانڬار تالخێن تاماشا ڬۇرۈ.
راغۇل دانغوا ڃواراب داغێستاناڷۇل،
سالام بۇڬێن ابې ئێماماصدېخۇن.
ئێنخۈصا عالێحاجێ
ШАМИЛИДЕ
Гьаб Дагъистаналълъул
гъажалда лъурал,
Рагъул цIцIарал руго чидай
щоларел.
Чанги магIна бугев
магIарулассул,
МугIрузде биччараб чIухIи
бихьулищ?
ЧIван хвейги гIид буго
гIолохъабазе,
ГIалам урхъараб цIцIар нахъе
бугони.
Берал къанщунилан къадру
холаро,
Ххалкъ баххилаб гьунар бицаде
тани.
Балагьалълъул къояз къирарал
цаби,
Къалмаллъун рахъуна нахъе
ругезе.
Рагъда гьунар тIокIал
гьудулзабацца,
Гьал мугIрузда чIвана
чIухIун байрахъал.
Бидул ретIел чури ничдай
букIараб,
Рачел къанго анин къоло
щуго сон.
Щвараб ругънал ригъин
гIайибдай бугеб,
МагIида ярагъ бан гIодор
рукIинчIин.
Дир каранзул бухIи
бахIарчияссухъ,
ХIалай чи гьечIого чудкацца
чIварав.
Черххалълъулго сорой
сордо-къоялълъухъ,
Къадруяб гьурмада гьури
речIчIараб.
РалъдалI гама гIадав гуч
бугев имам,
Гендерил къварилъухъ къокълъун
рагIула.
Къоязда нур барав
багьадурассе,
Балагье, щвараб хвел росдал
рагIалда.
МагIарул ххалкъ цIунун
цIадаве лълъвиндал,
ЛIарал къвакIи лъана
къиралассда дур.
Дурго ватIаналълъухъ тIураб
бидуцца,
Дур шужагIаталълъе нугIлъи
гьабуна.
Лъабго гIун лъагIелалълъ
лъураб гIадлуялълъ,
ГIатIидаб ракI гъуна
гъазизабазда.
Гъазават лъаларел лъелал
гIадамал,
ЛълъикIаб къиматалълъе къачIан
лIугьана.
НилIер умумузул имамул
агIзам,
Ана дуниял тун
ГъазимухIамад.
Гъузаталълъул къолден
бахъулеб къоялълъ,
Апакъал багIарлъи бицун
рагIана.
МагIарул чIаголъи чIвазе
щванилан,
Тушбабазул боял роххун
ратила.
Маххул ссангаралда ссверухъ
лълъванилан,
Сардарассул аскар чIухIун
батила.
ЧIчIа, нуж гIедегIуге, гIела
гъурарал,
ГIарцухъ рачаразул чамали нус-нус.
Ссабруялда рукIа кIиабилессул,
КIудияб гьир бугин нужеда
лъезе.
ЛъагIел кIиго инчIеб
амирлъиялълъухъ,
Умурал хIалтIана ХIамзатил
кодор.
Бидул гьан рекIарав
гьоболги вачIун,
Гьабзазул кеп хвана
залимзабазул.
Зулмуялълъул цIаялълъ цIун
бугеб улка,
Эркен гьабун хвезе гьабуна
ххиял.
Ханзабаз чурхъараб
рагIияталда,
Рагъул къуватазул къолден
ретIана.
Рахъ цIунараб кьалул
кьучIчIлъун рукIарал,
Кьалбалъа рахъана, нахъе
реххана.
МухъилI рекъоларел
къабаилазе,
Балагьун бер гIолев гIалим
вукIана.
ГIадлу-низам гьечIеб
залимаб къокъа,
Зарукье бачунев лачен
вукIана.
Чаранги биунеб балагьалълъул
къо,
БачIун тIаде щвана, щунгъар
бегана.
Балъго жанир ургъун,
бугъатацца чIван,
ГъалбацI шагьидлъана цо
мажгиталълъув.
Имам ХIамзат хведал
ххараблъараб ракь,
Ххвалчацца чуризе чи
къваригIана.
Рагьда къо хIехьолев,
хIалхьи лъаларев,
ХIал-зулму риххарав, ххвалчен
лебалав,
Гьал шурутIал чIчIарав щулияб
кьуру,
Шамил имам тезе тассдикъ
гьавуна.
Тушбабазул рагъаз ругънал
гьарураб,
Дагъистан къачIазе къотIи
босана.
Къо ккедал ратулел абтIалал
рачун,
Рагъул ирс бикьана
гьоркьобеги бан.
Биялълъухъ къечарав чанги
рагъухъан,
Гъажалда гIужал лъун, наиб
гьавуна.
Гьунар тIокIав вихьун,
тIадеги ахIун,
РухIалда битIараб бетIерлъи
кьуна.
ТIобитIана нухде
ватIаналълъул ххалкъ,
ВитIарассе – салам, тIекъассе
– гIащтIи.
Къана улкаялда инкаралълъул
нух,
ЛълъикIассе – чIаголъи,
чIунтарассе – хвел.
ЧIухIдае перххолеб
питнаялълъул накIкI,
ТункIил гьури бахъун,
нахъеххун цIцIана.
ЦIцIаруе гъугъалеб гъараялълъул
зоб,
Лълъадай биял тIедал,
тIуртIузе лълъвана.
ВатIан гьитIинассе, гьунар
тIокIассе,
ТIолго улкабазул баркала
щвана.
Шавкат кутакассе, кумек
дагьассе,
Дандиял къулулел къиматал
щвана.
МагIарул чияли чанги
вагъарав,
Чол кьолода жаниб жемун
мусругун.
Чанги бахIарзацца рухIал
ричарал,
Чорокаб къавмалде дандеги
рагъун.
Рагъул байданалде тIадеги хьвадун,
КIал гьикъун босана васацца
Алжан.
Кьалда бахIарзазул хIухьел
къотIидал,
Къана имамассул анкьабго
талихI.
Кьалул къо бигъараб Гъуниб
магIарда,
ГъалбацIал камунищ кверде
мун арав?
Миссри-хIарам гIадаб
махIалаялда,
БахIарзал тIагIунищ тIаде
риччарал?
Икъбал цадахъ хьвадун
хьвагIараб ххвалчен,
Хьулалде щвечIелълъул щибилан
ккараб?
Щвараб гIop нечараб
черххалъул гьунар,
Гьалмагълъи чарлъуниш
баххчизе ккараб?
Зоб-ракь гьаргьадулеб
бергьараб шавкат,
Багьана щиб ккундай нахъе
буссараб?
Бакъ-моцIцI сородулеб сиясияб
гуч,
СсанагIат къосундай дудасса
араб?
Тушман гIемерлъидал, гIадлу
биххидал,
Маххул ссангар талхин тамаша
гуро.
Рагъул дангъва чIвараб
Дагъистаналълъул,
Салам бугин абе
имамассдеххун.
Инххосса ГIалихIажи
