كاوكازاڷۇل هالدۈلېل قۈيازۇل قێصا
١٧٤١ سۈناڷۇل رېښارۇڶ مۈڞاڷۇل
٢٧ قۈيالدا عاندالڸێياڷۇل راڨالدا داغێستاناڷۇل خالقاز نادێر - شاهاصۇل
اسكارال ۺۇۺاڅ رێخێزارێ ڭانا، كاوكازالدا
وا عۇرۇسالدا ڬۇرېبڬێ، ئېرۇباڷۇل ئۇلكابازداڬێښێن
جێندې گوار بۇصێنابۇراب تارێخێياب ڶۇها - باڅێنڸۇن.
طۈڛېوېصېو سام - مێرزا
ماعارۇڅې واڃانا
داغێستانالداصا ڶۇتێزې ڭاراو نادێر - شاهاصدې
داندې قېرڨېي ١٧٤٣-١٧٤٤ سۈنازدا ڮۇنداصېب قاجارالدا، خاصڬۈ شێروانالدا، هۈرڨۈصا قۈطێزې تۈلېب بۇگێنڃۈ. هېب قېرڨېياڷۇڶـڬێ عاڮالڸۇلېل رۇگانا غازێغۇمېكدېرێل صۇرخاي - ځانڬێ
خايداقاڷۇلڬێ ئۇښۇمێ احماد - خانڬێ.
هېب زامانالدا حامۺاراڷۇل شاهاصدې داندې واڅانا جال سافاوێيازۇل
تاخێدا رۇگێنې ڭۈلېل ئێرسێلال رۇڬێن، نادێرێڛا
بێقاراب جێدېر ئۇمۇمۇزۇل تاخ هېصۇل كۈدۈصا باڅێڃۈڬۈ ڄېلارێن ڶۇهاراو ڸابڬۈ چێ: سام -
مێرزا طۈڛېوېصېو
، سام - مێرزا گێئابێلېو
وا سام - مێرزا ڸابئابێلېو .هاي هاي، هېل ڞارالڬێ رۇگانا ئۇرغۇن راڅارال.
هېزۇل ښۈياو - طۈڛېوېصېو سام - مێرزا
١٧٤٣ سۈناڷۇل بايبێڮۇدا واڃانا ماعارۇڅې. هېص بێښانا جێو وۇڬێن سافاوێيازۇل ئێرسێلاو، ښێن څێزێڅالدې ڶۇتۇن، هېنێصاڬێ څێرێمالدې ئۇن، واخچۇن ڄۇن وۇگۇن، رېگېيې راحات - حالڮێ
ڶۇهێنڃۈڬۈ، نادێر - شاهاص
اراب ئۇمۇمۇزۇل تاخ هېصۇڅا باڅێزې قاصدالدا قواطێوې واڅاراو چێ.
سافاوێيازۇل هېرېصێياو ئێرسێلاصۇل - طۈڛېوېصېو سام - مێرزال قېرڨېياڷې بايبێڮۇدا بێط ڭانا. كواطێڃۈڬۈ هېصدا
ښاداڅ قاجارازدا داندې راڅێنې قاڃارازۇل ٢٠ ازارڬۈ چێ عۇنا. هېصۇل اسكاراڷۇل قادار
جېڬێ ڞێڴانا، هېص ئۇردۇ ڃواراب باگالدې واڃۇن، جێنڛا دۇيې كۇمېك هابێلێن صۇرخاي - ځاناص
راعێ ڨۇرالداصا خادۇب.
هېلداصا فايداڬێ بۈسۇن،
طۈڛېوېصېو سام - مێرزا، ٥٠ ازارڬۈ چێ وۇڬېب بۈدۇيې بېطېرڸێ هابۇن، غازێغۇمېكدېرێل صۇرخاي - ځاناصدا
ݭاداڅ شێروانالدې انا. هېڷۇل عاداماز راگ رازێڸۇن،
ڷێگڬۈ قابۇل هارێدال، عېمېرڬۈ زاحمات
بێڮێڃۈڬۈ كوېردې بۈسێزې گوانا ڝێياب شاماخا. هېڷۇل خالق خواصار هابۇنا نادێر - شاهاص
طاد قۈطۇن بۇگاراب ماغالۈيالداصا.
اما هېدێن بێهاڬۈ ۺواراب بېرهېنڸێياڷۇل حاصێل خالات خۇطێڃۈ.
ئێځ عاڬارڸێدال، نادێرێل هۈرڨۈڅېو واس ناصرۇلاه - مێرزال
بېطېرڸێيالدا شاهاصۇل اسكاراز شاماخايالدې هۇجۇم هابۇنا وا شێرواناڷۇل راساڸێيالدا بۇگاراب عاصێياب راغۇڶ ڷۇقۇن، اسێرڸۇدې ڭاراو طۈڛېوېصېو سام - مێرزا
ڃوانا. صۇرخاي - خان
هېنێصا داغێستانالدې وۈرڃانا.
"مېعېر
قۈطاراو"
سام - مێرزاڛا
قېرڨېي قۈطێزې تېڃۈ
١٧٤٣ سۈناڷۇل اخێرالدېخۇن شێرواناڷۇل
راڨالدا نادێرێل كوېرۺېلالدې داندې قېرڨېياڷې بېطېرڸێ هابێزې طادې بۈصانا سافاوێيازۇل
ځانڸێياڷۇل هېرېصێياو ئێرسێلاو گێئابێلېو سام - مێرزاڛا.
هېو وۇگانا تۇركێيالدېخۇن ۺێبڬۈ خۇرخېن هېڃېو،
عاداتێياب خالقالدا هۈرڨۈصا واڅاراو،
اردېبێل شاهارالداصا چێ. هېصڬێ خۇرخېن - بۇڮېن
هابۇنا داغێستاناڷۇل وێلاياتازۇل بۇطرۇزۇلڬۇن.
هېصۇل قاصد بۇگانا نادێر - شاه
تاخێداصا رېخێزې وا سافاوێيازۇل خانڸێ رۇگالێدې ڭېزابێزې. اما بايبێڮۇدا قېرڨېياڷې
بێط ڭېڃۈ. كواطێڃۈڬۈ هېو ڭوېزې
ۺوانا وا تامێحاڷې مېعېرڬێ قۈطۇن، ناڅې وێڿانا،
"مېعېر قۈطاراو" ابۇراب طۈگڞارڬۇن.
هۇرمادا قابێحاب عۇج ڸۇن بۇڬۈنێڬێ، قېرڨېياڷې بېطېرڸێ هابێڃۈڬۈ ڄېڃۈ گێئابێلېو سام - مێرزا.
هېو داغێستانالدې انا، هېنێب هېصێيې كواراناب
كوېرڸۇن ڶۇهانا صۇرخاي - خاناصۇل
هێطێناو واس مۇحاماد - خان.
غازێغۇمېكدېرێل خاناص هېو رێڴانا سافاوێيازۇل خانزابازۇل ڨۇڃاو ئێرسێلاوڸۇن. هېدێن، جێوڬۈ ڄاراب باگ ۺۇلاڸێدال، گێئابێلېو سام - مێرزاڛا
بايبێڮانا قاجارالدې، باقداصېب داغێستانالدې وا حامۺاراڸۇل ڮۇنداصېل وێلاياتازدې
احێ بان، كاغتال څوازې، زۇلمۇياو شاهاصدې داندې جێندێر بايراڅالدا غۈرڨ
راغێزې راڅايێلان.
ڃاحێيال، حۇرماتێيال
تۇخۇمازۇل عادامازدا هۈرڨۈصا هېصۇل راڅالدې راڃێنې رازێڸانا چۈرالداصا ( دېربېنتالداصا
) بېڬاوۇلزابێ خۇرشێد - بېڬـڬێ سافێ - بېڬـڬێ.
گێئابێلېو سام - مێرزال
كاغتازې جاواب هابۇن، هاز هېو بۈجێزاوۇلېو
وۇگانا جال هېصۇل راڅ ڭوېزې
حادۇر رۇڬێن، چۈرالدې واڃايێن، چۈراڷۇل سۇلطان مۇحاماد عالێ تاخێداصا رېخێزې كۇمېك
هابێلێن. گێئابێلېو سام - مێرزا
واڃێنېعانڬۈ ڄېڃۈڬۈ، خۇرشێد - بېڬێڛا
حالبێڮانا سۇلطان باڸڬۈ تاخێداصا ماحرۇم هاوێزې، اما هېو ڭوېزې ۺوانا وا ڃوانا. چۈرالدا هېدێناب ڶۇها - باڅێن
ڭۇن بۇڬێن راعێدال، نادێر - شاهاص
ڝێياب شاماخاياڷۇل بېطېر حايدار - خاناصې
امرۇ هابۇنا بېر قافێزېعان ڄېڃۈڬۈ چۈراڷۇل سۇلطاناصې كۇمېكاڷې ايێلان.
اما هېب امرۇ طۇبازابێزې حايدار - خاناصدا
گوېڃۈ: چۈر وا شێروان شاهارازدا هۈرڨۈب بۇڬېب باگالدا ڭاراب راغۇڶ شێرواناڷۇلاز هېصۇل
اسكار غۇرانا، جێوڬۈڬێ راغۇڶ ڃوانا. هېلداصا
خادۇب داندېڄاراز شێرواناڷۇل باڨۇڶباگ اغسۇ كوېردې بۈسانا وا گێئابێلېو سام - مێرزا
هېنێوې احانا، قېرڨېياڷې ڛېبېڅانڸێ دۇڛا هابێزې
بۈڨۇن بۇڬێلان.
هېڷ راحات ځوېزابۇراو نادێر - شاهاص
ناصرۇلاه - مێرزايې
وا جێندێرڬۈ ڄۇجۇياڷۇل واڛ فاتاعالێ - خاناصې
امرۇ هابۇنا داندېڄارازۇل قۇوات ڃێنطێزابېيێلان. اما هاب نۇځالداڬێ بېرهانا گێئابێلېو
سام - مێرزا.
هانجې طۇبانڬۈ ڛێن باڅاراو شاهاص ١٠ ازارڬۈ چێ وۇڬېب اسكارڬۇن ناصرۇلاه - مێرزا
وێطانا داندېڄارازۇل بۈ غۇرېيێلان طادقايڬێ ڨۇن.
اغسۇيالدا عاڬارڸۇڅ ڭاراب راغۇڶ گێئابێلېو سام - مێرزال
بۈ حاقێقاتالداڬێ طۇبانڬۈيێن ابێزې بېهۇلېدۇڅ غۇرانا. خۇطارال داهال راغۇڅابێڬۇن هېو
څێزێڅالدېخۇن انا. هېنێو كاخېتاڷۇل خان تېيمۇرازێڛا اسێرڸۇدې وۈسۇن، هېو ناصرۇلاه - مێرزاڅې
وێطانا. هېصڬێ ١٧٤٣ سۈناڷۇل څوېڅارۇڶ مۈڞاڷۇل ٢٩ قۈيالدا عازاب - عاقۇبا
ڨۇن ځوېزاوۇنا. ڷۇقاراو مۇحاماد - ځانڬێ
داغێستانالدې طادوۇصانا.
ڸابئابێلېو سام - مێرزا
راغۇل مايدانالداصا ڶۇتانا
گێئابێلېو سام - مێرزا
ځۇن خادۇب، شاهاصدا داندېڄارال شێروانالداصا
راغۇڅابازۇل قۈقابێ ښۈڸانا ڸابئابێلېو سام - مێرزادا
صوېرۇڅ. هېو وۇگانا تۇركێياڷ حادۇر هاوۇراو سافاوێيازۇل ئێرسێلاو وۇڬێن ابۇن ڄاراو
چێ. ١٧٤٣ سۈناڷۇل اخێرالدا - ١٧٤٤ سۈناڷۇل بايبێڮۇدا، شێروانالدا داندېڄېي بێۺۇنڬۈ حالۇښاراب زامانالدا، تۇركاڷۇل اسكارالدا ښاداڅ هېو واڃانا حامۺاراڷۇل
عۈرڅۈدې. ئێستانبۇلالدا سافێ - مێرزا
وۇگانا تۇركازۇل طۈڛېوېصېو ماحمۇد سۇلطاناص، جێندې حاجاڸێدال فايدا بۈسێياڷۇل مۇرادالدا، خاصاب كوېرباقێ - قايێمڸێيالدې
غۈرڨې واچاراو چێ. هېو حامۺاراڷۇل شاهاصۇل تاخێدې واخێناوێلێن راعێڬێ ڨۇن، سۇلطان ماحمۇدێڛا ڸابئابێلېو سام - مێرزا
څارصالدې وێطانا، ٧٠ ازارڬۈ چێ وۇڬېب اسكاراڷۇل
بېطېرڸۇدا هېنێو وۇگاراو احماد - فاشا
جامال - ئۈغلێدا
اصگۈوې.
ڸابئابێلېو سام - مێرزا
څارصالدې واڃاراب مېخالدا، احماد - فاشاڛا
سۇلطان ماحمۇدێل ڞارالداصان كاغتال رێطانا خايداقاڷۇل ئۇښۇمێ احماد - خاناصۇڅې، صۇرخايێل واس مۇحاماد - خاناصۇڅې، تاباساراناڷۇل كوېرۺېلچاعازۇڅې، هېدێنڬۈ چۈراڷۇلڬێ شێرواناڷۇلڬێ ڃاحێيال، حۇرماتێيال عادامازۇڅې، ڸابئابێلېو سام - مێرزايې
كۇمېك هابېيێن.
ئێستانبۇلاڷ "وێجێزاوۇراو" سافاوێيازۇل تاخاڷۇل ئێرسێلاو
ڸابئابێلېو سام - مێرزايې
داغێستاناڷۇل وا شێرواناڷۇل كوېرۺېلچاعاز كۇمېك هابێڃۈ.
اخێرێصېب چابڅېنڬێ شاه رازێيابڸۇن ڶۇهێنڃۈ
كاوكازالدا خۇرخاراب جێندێر سێياساتاڷې حێنقێ بۇگێن بێڄاراو
نادێر - شاهاص
ڝێداصان حاراكات باڅانا كاوكازالدا، خاصڬۈ
داغێستانالدا، كوېرۺېل ۺۇلاڸێزابێزې.
١٧٤٤ سۈناڷۇل څوېڅارۇڶ مۈڞالدا
٣٠ ازارڬۈ چێ وۇڬېب اسكارڬۇن، هېو چۈرالدې
واڃانا. ١٧٤٥ سۈناڷۇل بايبێڮۇدا داغێستانالدې هابۇراب هېب اخێرێصېب چابڅېنالدا قاجارازۇل
اسكاراز ۺۇۺازارۇنا غارابۇداغكېنت، ڬۇبدېن
وا بۇيناڅ رۈسابێ.
دۈب زاماناڷۇل تارێخچاعاز څوانا نادێرێل عۇمرۇياڷۇل اخێرێصېل
سۈنال رۇگانێن گالاڷ بێښۇنڬێ قالمێڨې بۈسۇن كاغتێدا څوانڬێ بايان هابێزې باجارۇلارېب، راڨالداڬۈ جۇجاحاڷۇل مێسالڸۇن ڶۇهاراب حالالدا.
هېڷۇل حاصێلالدا، صوېرۇڅ
رۇڬېز ١٧٤٧ سۈناڷۇل باقعېدۇڶ مۈڞاڷۇل ٢٠ ڃوانا نادێر - شاه.
بێ طۇراڷۇب طېه باڭێڃۈڸێياڷ مۇرادڬێ طۇباڃۈڬۈ،
واطاڸانا عۇمرۇيالداصا دۇنيالڬۈ كوېردې بۈسێزې قاصد بۇگاراو شاهزابازۇلڬێ شاه.
مۇحامادكامێل هێماتێلازۇل.
فايدا بۈسانا خانئارسلانێلازۇل "نادێر - شاه
ۺۇۺاڅ وێخێزاوێ وا هېڷۇل خادۇصېل حاصێلال" ماقالايالداصا.
ماقالا څوانا هێماتێلازۇل مۇحامادكامێلێڛا
Кавказалълъул
гьалдолел къоязул къисса
1741
соналълъул рецарулI моцIцIалълъул 27 къоялда ГIандаллъиялълъул ракьалда Дагъистаналълъул
ххалкъаз Надир-шагьассул аскарал щущахъ риххизари ккана, Кавказалда ва ГIурусалда
гуребги, Эребалълъул улкабаздагицин жинде кIвар буссинабураб тариххияб
лIугьа-бахъинлъун.
ТIоццевессев
Сам-мирза МагIарухъе вачIана
Дагъистаналдасса
лIутизе ккарав Надир-шагьассде данде къеркьей 1743-1744 соназда Хьундассеб
Къажаралда, ххассго Ширваналда, гьоркьосса къотIизе толеб букIинчIо. Гьеб къеркьеялълъулIги гIахьаллъулел рукIана Гъазигъумекдерил
Сурхай-ханги Ххайдакъалълъулги уцуми
АхIмад-ханги.
Гьеб
заманалда Хамщаразул шагьассде данде вахъана жал Сапавиязул таххида рукIине кколел
ирсилал ругин, Надирицца бикъараб жидер умумузул тахх гьессул кодосса бахъичIого
чIчIеларин лIугьарав лъабго чи: Сам-мирза I, Сам-мирза II ва Сам-мирза III.
Гьайгьай, гьел цIцIаралги рукIана ургъун рахъарал.
Гьезул цояв
- тIоццевессев Сам-мирза 1743 соналълъул байбихьуда вачIана МагIарухъе. Гьесс бицана
жив вугин Сапавиязул ирсилав, цин Хъизихъалде лIутун, гьениссаги Хъирималде
ун, ваххчун чIчIун вукIун, рекIее рахIат-хIалхьи лIугьинчIого, Надир-шагьасс араб
умумузул тахх гьессухъа бахъизе къассдалда къватIиве вахъарав чи.
Сапавиязул
гьерессияв ирсиласул - ТIоццевессев Сам-мирзал
къеркьеялълъе байбихьуда битI ккана. КватIичIого гьессда цадахъ къажаразда
данде рахъине къачIаразул 20 азарго чи гIуна. Гьессул аскаралълъул къадар жеги
цIцIикIкIана, гьесс урду чIвараб бакIалде вачIун, жинцца дуе кумек гьабилин
Сурхай-ханасс рагIи кьуралдасса ххадуб.
Гьелдасса пайдаги
босун, ТIоццевессев Сам-мирза, 50 азарго чи вугеб бодуе бетIерлъи гьабун,
гъазигъумекдерил Сурхай-ханассда цадахъ Ширваналде ана. Гьелълъул гIадамаз
ракIразилъун, лълъикIго къабул гьаридал, гIемерго захIмат бихьичIого кверде
босизе кIвана ЦIияб Шамахха. Гьелълъул ххалкъ хвассар гьабуна Надир-шагьасс тIад
къотIун букIараб магъалоялдасса.
Ама гьедин
бигьаго щвараб бергьенлъиялълъул хIассил ххалат ххутIичIо. Их гIагарлъидал, Надирил
гьоркьохъев вас Нассрулагь-мирзал бетIерлъиялда шагьассул аскараз Шамаххаялде
гьужум гьабуна ва, Ширваналълъул расалъиялда букIараб гIассияб рагъулI лълъукъун,
асирлъуде ккарав ТIоццевессев Сам-мирза чIвана. Сурхай-хан гьенисса Дагъистаналде
ворчIана.
"МегIер
къотIарав"
Сам-мирзаца
къеркьей къотIизе течIо
1743
соналълъул аххиралдеххун Ширваналълъул ракьалда Надирил кверщелалде данде къеркьеялълъе
бетIерлъи гьабизе тIаде босана Сапавиязул ханлъиялълъул гьерессияв ирсилав
КIиабилев Сам-мирзаца. Гьев вукIана Туркалдеххун щибго ххурххен гьечIев,
гIадатияб ххалкъалда гьоркьосса вахъарав, Ардебил шагьаралдасса чи. Гьессги ххурххен-бухьен
гьабуна Дагъистаналълъул вилаятазул
бутIрузулгун. Гьессул къассд букIана Надир-шагь таххидасса реххизе ва Сапавиязул
ханлъи рукIалиде ккезабизе. Ама байбихьуда къеркьеялълъе битIккечIо. КватIичIого
гьев кквезе щвана ва, тамихIалълъе мегIерги къотIун, нахъе виччана, "МегIер
къотIарав" абураб тIокIцIцIаргун.
Гьурмада
къабихIаб гIуж лъун бугониги, къеркьеялълъе бетIерлъи гьабичIого чIчIечIо КIиабилев
Сам-мирза. Гьев Дагъистаналде ана, гьениб гьессие кваранаб кверлъун лIугьана
Сурхай-ханассул гьитIинав вас МухIамадхан. Гъазигъумекдерил ханасс гьев
рикIкIана Сапавиязул ханзабазул кьучIчIав
ирсилавлъун. Гьедин, живго чIчIараб бакI щулалъидал, КIиабилев Сам-мирзаца
байбихьана, Къажаралде, Бакъдассеб Дагъистаналде ва ХIамщаралълъул хьундассел
вилаятазде ахIи бан, кагътал хъвазе, зулмуяв шагьассде данде жиндир байрахъалда
гъоркь рагъизе рахъайилан.
ЧIахIиял,
хIурматиял туххумазул гIадамазда гьоркьосса гьессул рахъалде рачIине разилъана
Чоралдасса ( Дербенталдасса ) бегавулзаби Ххуршид-бегги Сапи-бегги. КIиабилев Сам-мирзал кагътазе
жаваб гьабун, гьаз гьев божизавулев вукIана жал гьессул рахъкквезе хIадур ругин,
Чоралде вачIайин, Чоралълъул султIан МухIамад ГIали таххидасса реххизе кумек
гьабилин. КIиабилев Сам-мирза вачIинегIанго чIчIечIого, Ххуршид-бегицца хIалбихьана
султIан балъго таххидасса махIрум
гьавизе, ама гьев кквезе щвана ва
чIвана. Чоралда гьединаб лIугьа-бахъин ккун бугин рагIидал, Надир-шагьасс ЦIияб
Шамаххаялълъул бетIер ХIайдар-ханассе амру гьабуна бер къапизегIан чIчIечIого Чоралълъул
султIанассе кумекалълъе айилан.
Ама гьеб
амру тIубазабизе ХIайдар-ханассда кIвечIо: Чор ва Ширван шагьаразда гьоркьоб
бугеб бакIалда ккараб рагъулI ширваналълъулаз гьессул аскар гъурана, живгоги
рагъулI чIвана. Гьелдасса ххадуб дандечIчIараз Ширваналълъул бакьулIбакI Агъсу кверде босана ва КIиабилев
Сам-мирза гьениве ахIана, къеркьеялълъе ццебехъанлъи дуцца гьабизе бокьун бугилан.
Гьелълъ рахIат
хвезабурав Надир-шагьасс Нассруллагь-мирзае ва жиндирго чIчIужуялълъул вацц
ПатагIали-ханассе амру гьабуна дандечIчIаразул къуват чIинтIизабейилан. Ама гьаб
нухалдаги бергьана КIиабилев Сам-мирза. Гьанже тIубанго ццин бахъарав шагьасс 10
азарго чи вугеб аскаргун Нассрулагь-мирза витIана дандечIчIаразул бо гъурейилан
тIадкъайги кьун.
Агъсуялда
гIагарлъухъ ккараб рагъулI КIиабилев Сам-мирзал бо хIакъикъаталдаги тIубангойин
абизе бегьуледухъ гъурана. ХхутIарал дагьал рагъухъабигун гьев Хъизихъалдеххун
ана. Гьенив Кахетиялълъул хан Теймуразицца асирлъуде восун, гьев Нассрулагь-мирзахъе
витIана. Гьессги 1743 соналълъул хъвехъарулI моцIцIалълъул 29 къоялда гIазаб-гIакъуба кьун
хвезавуна. Лълъукъарав МухIамадханги Дагъистаналде тIадвуссана.
Лъабабилев
Сам-мирза рагъул майданалдасса лIутана
КIиабилев
Сам-мирза хун ххадуб, шагьассда дандечIчIарал Ширваналдасса рагъухъабазул къокъаби
цолъана Лъабабилев Сам-мирзада ссверухъ. Гьев вукIана Туркиялълъ хIадур гьавурав Сапавиязул
ирсилав вугин абун чIчIарав чи. 1743 соналълъул аххиралда - 1744 соналълъул байбихьуда,
Ширваналда дандечIчIей бищунго хIалуцараб заманалда, Туркалълъул аскаралда цадахъ
гьев вачIана ХIамщаралълъул гIорхъоде. Истанбулалда Сапи-мирза вукIана турказул
МахIмуд I султIанасс, жинде хIажалъидал пайда босиялълъул мурадалда, ххассаб квербакъи-къайимлъиялде гъоркье вачарав
чи. Гьев ХIамщаралълъул шагьассул таххиде вахинавилин рагIиги кьун, султIан МахIмудицца Лъабабилев Сам-мирза Хъарссалде
витIана, 70 азарго чи вугеб аскаралълъул бетIерлъуда гьенив вукIарав АхIмад-паша
Жамал-огълида асскIове.
Лъабабилев
Сам-мирза Хъарссалде вачIараб меххалда, АхIмад-пашацца султIан МахIмудил цIцIаралдассан кагътал
ритIана Ххайдакъалълъул уцуми АхIмад-ханассухъе, Сурхайил вас МухIамад-ханассухъе,
Табасараналълъул кверщелчагIазухъе, гьединго Чоралълъулги Ширваналълъулги чIахIиял,
хIурматиял гIадамазухъе, Лъабабилев Сам-мирзае кумек гьабейин.
Истанбулалълъ
"вижизавурав" Сапавиязул таххалълъул ирсилав Лъабабилев Сам-мирзае
Дагъистаналълъул ва Ширваналълъул кверщелчагIаз кумек гьабичIо.
Аххириссеб
чабхъенги шагь разияблъун лIугьинчIо
Кавказалда
ххурххараб жиндир сиясаталълъе хIинкъи букIин бичIчIарав Надир-шагьасс цIидассан
хIаракат бахъана Кавказалда, ххассго Дагъистаналда, кверщел щулалъизабизе.
1744
соналълъул хъвехъарулI моцIцIалда 30 азарго чи вугеб аскаргун, гьев Чоралде вачIана. 1745
соналълъул байбихьуда Дагъистаналде гьабураб гьеб аххириссеб чабхъеналда къажаразул
аскараз щущазаруна Гъарабудагъкент, Губден ва Буйнахъ росаби.
Доб
заманалълъул тариххчагIаз хъвана Надирил гIумруялълъул аххириссел сонал рукIанин
кIалалълъ бицунги къалмикье босун кагътида хъванги баян гьабизе бажарулареб,
ракьалдаго жужахIалълъул мисаллъун лIугьараб хIалалда.
Гьелълъул
хIассилалда, ссверухъ ругез 1747 соналълъул бакъгIедулI моцIцIалълъул 20 чIвана Надир-шагь. Би
тIуралълъуб тIегь баккичIолъиялълъ мурадги тIубачIого, ватIалъана гIумруялдасса дунялго кверде босизе
къассд букIарав шагьзабазулги шагь.
МухIамадкамил
ГЬИМАТИЛАЗУЛ
Пайда босана
Б. Б. Ханарсланилазул "Надир-шагь щущахъ виххизави ва гьелълъул ххадуссел
хIассилал" макъалаялдасса.
Макъала
хъвана Гьиматилазул МухIамадкамилицца.
