ڝێياب سۈن

بۇصۇرباباز ڝێياب سۈن گۈدۈ بۇنيارۈ. 

  

Москоб - مۈسكۈب

Москва цIцIар гIуцIцIараб буго Моск рагIудасса, гьедин хъван буго википедиялда. ГIарабазги Муску абула.

Кин абун лълъикI магIарул къагIидаялда?
Москоб кколеб буго магIарул къагIида.

Дун метер Москове унев вуго. 

Дун метер Моское уней йиго.
Дун гьанже Москов вуго. 

Дун гьанже Моской йиго.
Дун Москосса вачIунев вуго.
Дун Москоссан вачIунев вуго.
Москоб жакъа цIцIорон буго.
Москобе гIемераб къай баччула.
Москор ругел щиназда мосокал абула.
Москоб щуго гурони мажгит гьечIо.
МагIарул Мосокдерил жамагIатал.

مۈسكوا ڞار عۇڞۇن بۇڬۈ مۈسك راعۇداصا،  هېدێن څوان بۇڬۈ وێكێفېدێيالدا. عارابازڬێ مۇسكۇ ابۇلا.

كێن ابۇن ڷـێـگ ماعارۇل قاعێدايالدا؟ 

مۈسكۈب ڭۈلېب بۇڬۈ ماعارۇل قاعێدا.

دۇن مېتېر مۈسكېوې ئۇنېو وۇڬۈ.

دۇن مېتېر مۈسكۈيې ئۇنېي يێڬۈ.

دۇن هانجې مۈسكۈو وۇڬۈ.

دۇن هانجې مۈسكۈي يێڬۈ.

دۇن مۈسكۈصا واڃێنېو وۇڬۈ.

دۇن مۈسكۈصان واڃۇنېو وۇڬۈ.

مۈسكۈب جاقا ڞۈرۈن بۇڬۈ.

مۈسكۈبې عېمېراب قاي باڿۇلا.

مۈسكۈر رۇڬېل ۺێنازدا مۈسۈكال ابۇلا.

مۈسكۈب ۺۇڬۈ ڬۇرۈنێ ماجڬێت هېڃۈ.

ماعارۇل مۈسۈكدېرێل جاماعات.

 

Гьадинал бакIалги руго дунялалда

 Гьадинал бакIалги руго дунялалда

هادێنال باگالڬێ رۇڬۈ دۇنيالالدا

څوېڅارۇڶ مۈڞ

 جاقا بۇڬۈ څوېڅارۇڶ مۈڞاڷۇل طۈڛېبېصېب قۈ

ڝێياب خاط

 جاقا ڝێياب خاط جۇبازابۇنا هانێب، ښۈ هۈرڨۈ-هۈرڨۈب حالطێزابێزې بېهێلا.

ГЬАБИГЬАНГИ ГЬОБОГИ

 

ГЬАБИГЬАНГИ ГЬОБОГИ

Гьабигьан, радакьго тIадеги вахъун, лълъил-лълъилниги бугIа-ролI ххине, гьабихъе къокъанила. НуцIцIида асскIове гьев щвелалдего, жаниссан цо ахIи-хIур рагIанила. ГIажаиблъанила гьабигьан: къватIиссан рахавухъе нуцIцIаги бугила, жанив чи вукIине ресги гьечIила.
НуцIцIида гIин чIванила гьесс. Гьадинаб дагIба-къецц рагIанила гьениссан:
— Гьобоялълъе бищунго дун къваригIуна! Жанибе бугIа-ролI базе дун букIинчIебани, гьобого букIинароан! — ан ахІдолеб бугила гьабитIакъали.
— Дун букIинчIебани, дуда жанибе бараб хIалухъен чваххун гIодобе бачIинаан! Дудассаги дун хIажатаб буго гьобоялълъе! — ян чIчIанила гомог.
— Ва-гьа-гьа! — ян белъанхъанила гьелда тIад гIентIеро. — Дун кIанцІоларебани, гонгинисса гIодобе цониги мугь бортилароан жибго чIчIинтӀизе!
— КIанцIезеяли дуцца мадар гьабула, гIентIеpo! Гьеб дур кIанцIеялълъул пайда щиб? Рортарал мугьазда тIадги ххенон, диццалълъидал хханжу гьабулеб! — ан двардваданила тIассагьобо.
— Данде чIчIезе дун букIинчIебани, цо мугьниги дуццаги хъурилароанхха, тIассагьобо! — ян хIинццго бурбуданила гъоркьагьобо.
— Дицца нужеда гьоркьоб бакI рекъезабичIони, кинабго хIалухъен лълъаранибе уна гури! — ян гьиманила гьабил борххаро.
— Дун ссверуларебани, я тIасса гьобо ххенелароан, я гIентIеро басандилароан. Гьединлъидал гьабил кьучIчIго дун ккола! — ян чIухIун кIалъанила ракибокьоссан раква.

— Къваридаб дир кIалдиссан хIалуцун лълъим речIчIуларебани, мун ссверизецин ссверилароан! — ин чIчIанила рoгIopo. — Дудассаги дун хIажатаб буго гьобоялълъе!
— Валлагь, бетIерчIахъад рогIоро, гьеле мунго мукIурлъулеб буго, дуда жаниссан ракваялълъул малъразда речIчIизе дун букIинчIебани, я раква ххенелароан, я гьелълъ тIассагьобо жиндаго цадахъ ссверизабилароан. Асслияб жо дун буго! — ян чIухIун чвалчваданила лълъим. — Дун гьечIеб бакIалда гьобоги букIунаро гури!
Гьабигьан гьаругьинан гьабил рахъде ваханила. Гьесс гьабил къолонибе унеб лълъим нахъе беганила. Гьеб рахъил хьибилалдассан чилчилиялда гьоркье чвахханила.
Рахъдасса гъоркьеги вачIун, гьабигьан гьабирокъове лIугьанила.
— Гьахха, гьанжеги бихьизабе нужерго гьунар! — ан ахIанила гьесс.
Ссунццаниги гьессие жаваб кьечIила. ГIадамаз абухъе, лълъим бегараб гьобо гIадин, ссихIкъотIун чIчIанила киналго.

СагIид ГIалиханассулазул.

هابێهانڬێ هۈبۈڬێ.

هابێهان، راداڨڬۈ طادېڬێ واڅۇن، ڷێل-ڷێلنێڬێ بۇعا-رۈڶ خێنې، هابێڅې قۈقانێلا. عاجائێبڸانێلا هابێهان: قواطێصان راځاوۇڅې نۇڞاڬێ بۇڬێلا، جانێو چێ وۇگێنې رېس هېڃێلا. هادێناب داعبا-قېڛ راعانێلا هېنێصان:

-    هۈبۈياڷې بێۺۇنڬۈ دۇن قوارێعۇنا! جانێبې بۇعا-رۈڶ بازې دۇن بۇگێنڃېبانێ، هۈبۈڬێ بۇگێنارۈئان! – ان احدۈلېب بۇڬێلا هابێطاقالێ.

-    دۇن بۇگێنڃېبانێ، دۇدا جانێبې باراب حالۇڅېن چواخۇن عۈدۈبې باڃێنائان! دۇداصاڬێ دۇن حاجاتاب بۇڬۈ هۈبۈياڷې! – ڄانێلا ڬۈمۈڬ.

-    وا-ها-ها! – يان بېڸانڅانێلا هېلدا طاد عېنطېرۈ. – دۇن گانڝۈلارېبانێ، ڬۈنڬێنێصا عۈدۈبې ݭۈنێڬێ مۇه بۈرتێلارۈئان جێبڬۈ ڄێنطێزې!

-    گانڝېزېيالێ دۇڛا مادار هابۇلا، عېنطېرۈ! هېب دۇر گانڝېياڷۇل فايدا ۺێب؟ رۈرتارال مۇهازدا طادڬێ خېنۈن، دێڛاڷێدال خانجۇ هابۇلېب! – ان دواردوانێلا طاصاهۈبۈ.

-    داندې ڄېزې دۇن بۇگێنڃېبانێ، ښۈ مۇهنێڬێ دۇڛاڬێ څۇرێلارۈئانخا، طاصاهۈبۈ! – يان حێنڛڬۈ بۇربۇدانێلا غۈرڨاهۈبۈ.

-    دێڛا نۇجېدا هۈرڨۈب باگ رېقېزابێڃۈنێ، كێنابڬۈ حالۇڅېن ڷارانێبې ئۇنا ڬۇرێ! – يان هێمانێلا هابێل بۈرخارۈ.

-    دۇن صوېرۇلارېبانێ، يا طاصا هۈبۈ خېنېلارۈئان، يا عېنطېرۈ باساندێلارۈئان. هېدێنڸێدال هابێل ڨۇڄڬۈ دۇن ڭۈلا! – يان ڃۇحۇن گاڸانێلا راكێبۈڨۈصان راكوا.

-    قوارێداب دێر گالدێصان حالۇښۇن ڷێم رېڄۇلارېبانێ، مۇن صوېرێزېښێن صوېرێلارۈئان! – ئێن ڄانێلا رۈعۈرۈ. – دۇداصاڬێ دۇن حاجاتاب بۇڬۈ هۈبۈياڷې!

-    مالاه، بېطېرڃاڅاد رۈعۈرۈ، هېلې مۇنڬۈ مۇگۇرڸۇلېب بۇڬۈ، دۇدا جانێصان راكواياڷۇل ماڸرازدا رېڄێزې دۇن بۇگێنڃېبانێ، يا راكوا خېنېلارۈئان، يا هېڷ طاصاهۈبۈ جێنداڬۈ ښاداڅ صوېرێزابێلارۈئان. اصلێياب جۈ دۇن بۇڬۈ! – يان ڃۇحۇن چوالچوادانێلا ڷێم. – دۇن هېڃېب باگالدا هۈبۈڬێ بۇگۇنارۈ ڬۇرێ!

هابێهان هاراهێنان هابێل راڅدې واځانێلا. هېص هابێل قۈلۈنێبې ئۇنېب ڷێم ناڅې بېڬانێلا.

راڅداصا غۈرڨېڬێ واڃۇن، هابێهان هابێرۈقۈوې ڶۇهانێلا.

-    هاخا، هانجېڬێ بێڮێزابې نۇجېرڬۈ هۇنار! – ان احانێلا هېص.

صۇنڛانێڬێ هېصێيې جاواب ڨېڃێلا. عاداماز ابۇڅې، ڷێم بېڬاراب هۈبۈ عادێن، صێحقۈطۇن ڄانێلا كێنالڬۈ.

 

ساعێد عالێخاناصالازۇل.

Кубанакан

 Кубанакан гIурус мацIцIалда кколеб буго Куба.

1492 соналълъул лъилъарулI моцIцIалълъул 21 къоялда Ххиристопор Колумубицца гамил тIехьалда хъван батана Колба («Colba») цIцIар.

1492 соналълъул лъилъарулI моцIцIалълъул 27 къоялда гьев гьеб чIчIинкIиллъиялде щварав меххалда, гьесс абуна гьединаб берцинаб бакI киданиги бихьичIила. Цинги лъилъарулI моцIцIалълъул 31 къоялда гьесс гьеб чIчIинкIиллъиялда цIцIар лъуна Хуан илан. Хуан вукIана Испан пачалихъалълъул БетIерассул вас.

1492 соналълъул хъвехъарулI моцIцIалълъул 5 къоялда Ххиристопорицца гьел бакIазул Алпги Омегги цIцIарал лъуна.

1525 соналълъул тIинчIулI моцIцIалълъул 25 къоялда Испан пачалихъалълъул БетIерасс жиндирго тIадкъаялда рекъон цIияб цIцIар лъуна Пернандин илан абун.

Жалго дора бетIербахъи гьабулел рукIарал гIадамазул жудерго абулеб цIцIар букIана.

Масала, таиназ (taíno) абулеб букIана Коабан («coabana»), ай кIудияб бакI илан магIнаялда. Цоги абулеб куц букIана Кубанакан («Cubanacán»).

Дида ккола гьеб Кубанакан магIарул мацIцIалда рекъон букIина абизе жибго Куба абизегIан.

كۇباناكان عۇرۇس ماڞالدا ڭۈلېب بۇڬۈ كۇبا.

۱۴۹۲ سۈناڷۇل ڸێڸارۇڶ مۈڞاڷۇل ۲۱ قۈيالدا

خێرێستۈفۈر كۈلۇمۇبێڛا كامێل طېڮلدا څوان باتانا كۈلبا ڞار.

۱۴۹۲ سۈناڷۇل ڸێڸارۇڶ مۈڞاڷۇل ۲۷ قۈيالدا هېو

هېب ڄێنگێلڸێيالدې ۺواراو مېخالدا، هېص ابۇنا هېدێناب

بېرښێناب باگ كێدانێڬێ بێڮێڃێلا. ښێنڬێ ڸێڸارۇڶ مۈڞاڷۇل ۳۱ قۈيالد هېص هېب ڄێنگێلڸێيالدا ڞار  ڸۇنا خۇئان ئێلان. خۇئان وۇگانا ئێسفان فاچالێڅاڷۇل بېطېراصۇل واس.

۱۴۹۲ سۈناڷۇل څوېڅارۇڶ مۈڞاڷۇل ۲۵ قۈيالدا ئێسفان فاچالێڅاڷۇل بېطېراص جێندێرڬۈ طادقايالدا رېقۈن ڝێياب ڞار ڸۇنا فېرناندێن ئێلان ابۇن.

جالڬۈ دۈرا بېطېرباڅێ هابۇلېل رۇگارال عادامازۇل جۇدېرڬۈ ابۇلېب ڞار بۇگانا.

ماسالا، تائێناز ابۇلېب بۇگانا كۈئابان، اي گۇدێياب باگ ئێلان ماعنايالدا. ښۈڬێ ابۇلېب كۇښ بۇگانا كۇباناكان ئێلان.

دێدا ڭۈلا هېب كۇباناكان ماعارۇل ماڞالدا رېقۈن بۇگێنا ابێزې جێبڬۈ كۇبا ابێزېعان.

Бокьула мун Дагъистан بۈڨۇلا مۇن داغێستان

 Бокьула мун Дагъистан

 

Бокьула мун Дагъистан

Дун вижараб улка-ракь

Дуе гIоло рухI кьезе

ХIадур вуго кидаго.

 

Мажгитацца гвангъараб

Мадрасацца кунчIараб

Кавказалда цIцIар араб

Бокьула мун Дагъистан.

 

Рохьацца берцинлъараб

Кьурабаз хIикмалъараб

МугIрул-щобал чIурканаб

Бокьула мун Дагъистан.

 

Иццал лъарал гIемераб

ГIатIид нухал гьарураб

Гьава, цIцIад, бакъ рекъараб

Бокьула мун Дагъистан.

 

Рагъул кьогIлъи бихьараб

Кьалда бахIарзал гIураб

АхIулгохI нугIлъун бугеб

Бокьула мун Дагъистан.

 

Къурбанилазул Шагьрудинил рагIаби.

Ингердахъ росу.

 

بۈڨۇلا مۇن داغێستان

دۇن وێجاراب ئۇاكا راڨ

دۇيې عۈلۈ رۇح ڨېزې

حادۇر وۇڬۈ كێداڬۈ.

 

ماجڬێتاڛا ڬوانغاراب

مادراساڛا كۇنڃاراب

كاوكازالدا ڞار اراب

بۈڨۇلا مۇن داغێستان.

 

رۈڮاڛا بېرښێنڸاراب

ڨۇراباز حێكماڸاراب

مۇعرۇل ۺۈبال ڃۇركاناب

بۈڨۇلا مۇن داغێستان.

 

ئێڛال ڸارال عېمېراب

عاطێد نۇځال هارۇراب

هاوا، ڞاد، باق رېقاراب

بۈڨۇلا مۇن داغێستان.

 

راغۇل ڨۈعڸێ بێڮاراب

ڨالدا باحارزال عۇراب

احۇلڬۈح نۇعڸۇن بۇڬېب

بۈڨۇلا مۇن داغێستان.

 

ئێنڬېرداڅ رۈسۇڶا قۇربانێلازۇل شاهرۇدێنێل راعابێ.

 

ڬۈردۇ - بۈگۈن горду-бокӀон

 ڬۈردۇ - بۈگۈن

وێنداوص - ڬۈردابێ.

بۈلۈڬ - يۇتۇبالدا كانال بۇگا ياڬێ تېلېڬرامالدا كانال بۇگا، هېلدا

 ڬۈرد - بۈگۈن ابێزې بېهۇلا.

ماسال، دۇن جاقا دێرڬۈ يۇتۇبالدا بۇڬېب ڬۈردۇ - بۈگنێصا 

ڛېوې واڅۇن گاڸازې وۇڬۈ، واڃا بالاهێزې.

ياڬێ ښۈڬێ مێسال، دێڛا دێرڬۈ تېلېڬرامالدا بۇڬېب ڬۈردۇ - 

بۈگنێب ښۈ ڝێياب رۇهېل څوان بۇڬۈ، واڃا ښۈ ڞالێزې.

بۈلۈڬېر - ڬۈردۇ - بۈگنێصا گاڸالېو ياڬێ څوادارۇلېو چێ.

Windows - гордаби.

Блог - ютубалда канал букӀа яги телеграмалда канал букӀа, гьелда горду-бокӀон абизе бегьула.

Масала, дун жакъа дирго ютубалда бугеб горду-бокӀнисса ццеве вахъун кӀалъазе вуго, вачӀа балагьизе.

Яги цоги мисал, дицца дирго телеграмалда бугеб горду-бокӀниб цо цӀияб ругьел хъван буго, вачӀа цо цӀцӀализе.

Блоггер - горду-бокӀнисса кӀалъалев яги хъвадарулев чи.

 

ݭېرڬێ چاقالڬێ Церги чакъалги

 

ښېرڬێ چاقالڬێ

ښۈ نۇځاڷ ۺێونێڬێ چێ هېڃېب نۇځداصا عېبېدې ښېرڬێ چاقالڬێ رېكېرۇن ئۇنېل رۇگۇن رۇڬۈ. چاقالاڷ ښارادا هێقۇن بۇڬۈ:

-       كێنال باطێ- باطێيال عېلمابێ دۇڛا ڞالارالێ بێښێنارێۺ، دێر خێرێياب ݭېر؟ - ابۇن.

-       دێڛا باۺداب ڬۇرۈنێ عېلمۇ ڞالێڃۈ. دۇڛا چان ڞالاراب؟ - ئێلان هێقۇن بۇڬۈ ښاراڛا.

-       دێڛانێ گێڬۈڬێن باۺباب ڞالانا! – يان ښارايې جاوابڬێ ڨۇن، جێبڬۈ جێندێيېڬۈ عۇراب قاعێدايالدا بېڸانڅۇن بۇڬۈ چاقال.

-       هېدێن باتانێ، مۇن دێداصا عاقلۇ بۇڬېب راعۇلاخا، نۇځدا مۇن دێداصا ڛېبې- ڛېبې بۇگێنې ڭۈلا، - يان سێحێراب قاعێدايالدا ماڷۇن بۇڬۈ ښاراڛا.

هېل رێڴادې رېكېرۇن ئۇنېل رۇگۇن رۇڬۈ، نۇځدا هېزدا داندې ښۈ باقاراب غالباڝ ڶۇهۇن باڃۇن بۇڬۈ. هېنێب ښاراڛا چاقالالدا ابۇن بۇڬۈ:

-       ها، خېخڬۈ ښۈ كێناب بۇڬۈنێڬێ سێحرۇياڷې ئۇرغې، ڬۇرۈنێ غالباڝاڷ نێڶ گێيالڬۈ ڃوازې رۇڬۈ! – ابۇن.

چاقال ښارادا هاردېزې ڶۇهۇن بۇڬۈ:

-       كێناب بۇڬۈنێڬێ سێحرۇ ئۇرغێزې دێدا گۈلېب هېڃۈ. دۇداڬێ ځواصار هارێزې گوېڃۈنێ، هانجې نێڶېدا طادې ځوالێل ساعات عۇنطانا! – ابۇن.

-       بێڮۇلێۺ كێناب عاقلۇياڷۇل بېطېرهان مۇن بۇڬېب؟ - ان ابۇن بۇڬۈ ښاراڛا هېلدا. – بێڿانتېخا هانجې دۇن نێڬێ ڛېبې!

هېل راعابێ ابۇن، ښېر، چاقالالدا ڛېبېخۇنڬێ ڶۇهۇن، غالباڝێدېخۇن هادێن گاڸان بۇڬۈ:

-       قۇوات ڞێڴاراب غالباڝ، الاهاص دۇر عۇمرۇ خالات هابېڬێ! هارۇلا دۇدا، نێجېر داعباياڷې حۇكمۇ قۈطې يان!

-       خېخڬۈ بێښې! – يان ڛێداڅېڬۈ گاڸان بۇڬۈ هېب، هېل عالځۇل حايوانازدې بېرڬێ ۺوېزابۇن وا كێنابداي هېزۇل طۈڛېبې كوانان ڷێگێلان راگالدې ڭۇن.

-       نێجېڛا ڭۇن بۇڬۈ گێڬۈ حېلېكۈڬێ ښۈ عانگۇدال طێنڄڬێ، هېل سابابڸۇن نێجېدا هۈرڨۈب داعبا ڭۇن بۇڬۈ. دێڛا ابۇلېب بۇڬۈ حېلكال دێيې رۇگێنې ڭۈلێلان، چاقالاڷېيێن ابۇنێ هېل جێندێيېڬۈ رۈڨۇن رۇڬۈ.

گالڬێ باڞۇناڬۈ غالباڝاڷ ابۇن بۇڬۈ:

-       كێرخا رۇڬېل هېل نۇجېر حېلكال؟ - ابۇن.

-       هالې هانێز، عېمېر رێڴاد هېڃېب نۈڅۈدا رۇڬۈ.

-       بالاهېيا، دێر هۇدۇل ښېر، هېل حېلكازۇڅ جۈ ڭېزې هېڃۈ. حۇكمۇ قۈطێزېعان ڛېبې هېل دێداڬێ رێڮێزې ڭېلا. هېدێنڸێدال نێڶ رێڷێنێن هېل رۇڬېل نۈڅۈدې، - يان ابۇن بۇڬۈ غالباڝاڷ، طاعام بۇڬېب قادېكوانێل ڛبېېڭۇنڬۈ رېگېڶې راحاتڬێ باڃۇن.

هېڷۇڅ بالاهێزې نۈڅۈدې رېكېرۇن ئۇن رۇڬۈ هېنێصا عالځۇل حايوانال. هېنێرې ۺوېيڬۇن، غالباڝ جانێبې ڶۇهێنې قېرڨۈن بۇڬۈ، اما كاراط ڝاقڬۈ هێطێناب بۇگێناڷ، جێبڬۈڬێ بۈرڃێزې گوېڃۈڬۈ، هېڷ ڸازابۇن بۇڬۈ:

-       ها، چاقال، بێڷا، جانێبېڬێ ئۇن، دۇڛا حېلكال دێڅې قواطێرې رېهې! – ابۇن.

بېطېر قۇلۇن، غالباڝێيې ئێكرام هابۇن، چاقالێن فارقۇن نۈڅۈدا جانێبې طېرڮۇن ئۇن بۇڬۈ.

ښۈ لاحزات ئۇن بۇڬۈ، ښۈيڬێ ئۇن بۇڬۈ، چاقالێن، كێنڬۈ قواطێبې باڭۇن هېڃۈ. هانێب ښاراڛا ابۇن بۇڬۈ:

-       هاي شايطان يا، جانێبېنێ انا، اما قواطێبې باڃۇنېب هېڃۈخا مۇن! كێنالڬۈ حېلكال دۇڛاڬۈ كوانان ڶۇعێزارۇلېل راتێڃۈنێخا، - ابۇن.

غالباڝێل ڛێن هالاڬڸۇن بۇڬۈ وا جانێبېڬێ ڶۇهۇن، حالێڮاتاب چاقال قواطێبې ڞايان ڸازابۇن بۇڬۈ ښارادا. ښېرڬێ هېبساعات نۈڅۈدا جانێبې گانڝۇن ئۇن بۇڬۈ وا هېنێب، چاقالالدا اصگۈب عۈدۈبڬێ ڄۇن، هېلدا هێقۇن بۇڬۈ:

-       ها، دۇر ئێش كێن بۇڬېب، عاقێل؟ - ابۇن.

چاقالالدا ۺێبڬۈ جاواب ڨېزې گۇن هېڃۈ، هېب نېچۈن بۇڬۈ. غالباڝێن ابۇنێ ښاراڅ بالاهۇن ڄۇن بۇگۇن بۇڬۈ وا عېمېر مېخاڷ بالاهۇن ڄېياڷ بێزارڸاراب هاڷ ښارادې هادێن احۇن بۇڬۈ:

-       لې، ښېر، قواطێبې ڶۇها! ڃالعانێن هانجې دێدا نۇجېڅ بالاهۇن ڄېي! – ابۇن.

-       گوارێڃێن، ڄۇن بۇگا، هۇدۇل! چاقالاڷۇلڬۇن دێر رېقېل ڭۇن بۇڬۈ هانجې، يان جاواب ڨۇن بۇڬۈ ښاراڛا.

Церги чакъалги.

 

Цо нухалълъ щивниги чи гьечIеб нухдасса гIебеде церги чакъалги рекерун унел рукIун руго. Чакъалалълъ царада гьикъун буго:

– Кинал батIи-батIиял гIелмаби дуцца цIцIаларалали бицинарищ, дир ххирияб цер? – абун.

– Дицца бащдаб гурони гIелму цIцIаличIо. Дуцца чан цIцIалараб? – илан гьикъун буго царацца.

– Диццани кIигогин бащдаб цIцIалана! – ян царае жавабги кьун, жибго жиндиего гIураб къагIидаялда белъанхъун буго чакъал.

– Гьедин батани, мун дидасса гIакълу бугеб рагIулахха, нухда мун дидасса ццебе-ццебе букIине ккола, – ян сихIираб къагIидаялда малълъун буго царацца.

Гьел рикIкIаде рекерун унел рукIун руго, нухда гьезда данде цо бакъараб гъалбацI лIугьун бачIун буго. Гьениб царацца чакъалалда абун буго:

– Гьа, ххеххго цо кинаб бугониги сихIруялълъе ургъе, гурони гъалбацIалълъ нилI кIиялго чIвазе руго! – абун.

Чакъал царада гьардезе лIугьун буго:

– Кинаб бугониги сихIру ургъизе дида кIолеб гьечIо. Дудаги хвассар гьаризе кIвечIони, гьанже нилIеда тIаде хвалил сагIат гIунтIана! – абун.

– Бихьулищ кинаб гIакълуялълъул бетIергьан мун бугеб? – ан абун буго царацца гьелда. – Биччантехха гьанже дунниги ццебе!

Гьел рагIабиги абун, цер, чакъалалда ццебеххунги лIугьун, гъалбацIидеххун гьадин кIалъан буго:

– Къуват цIцIикIкIараб гъалбацI, Аллагьасс дур гIумру ххалат гьабеги! Гьарула дуда, нижер дагIбаялълъе хIукму къотIеян!

– Ххеххго бице! – ян ццидахъего кIалъан буго гьеб, гьел гIалхул хIайваназде берги щвезабун ва кинабдай гьезул тIоццебе кванан лълъикIилан ракIалдеги ккун.

– Нижецца ккун буго кIиго хIелекоги цо гIанкIудал тIинчIчIги, гьел сабаблъун нижеда гьоркьоб дагIба ккун буго. Дицца абулеб буго хIелкал дие рукIине кколилан, чакъалалълъейин абуни гьел жиндиего рокьун руго.

КIалги бацIцIунаго гъалбацIалълъ абун буго:

– Кирхха ругел гьел нужер хIелкал? – абун.

– Гьале гьанир, гIемер рикIкIад гьечIеб нохъода руго.

– Балагьея, дир гьудул цер, гьел хIелказухъ дунго балагьичIого жо ккезе гьечIо. ХIукму къотIизегIан ццебе гьел дидаги рихьизе ккела. Гьединлъидал нилI рилълъинин гьел ругел нохъоде, – ян абун буго гъалбацIалълъ, тIагIам бугеб къадикванил ццебеккунго рекIелIе рахIатги бачIун.

Гьелълъухъ балагьизе нохъоде рекерун ун руго гьенисса гIалхул хIайванал. Гьенире щвейгун, гъалбацI жанибе лIугьине къеркьон буго, ама каратI цIакъго гьитIинаб букIиналълъ, жибгоги борчIизе кIвечIого, гьелълъ лъазабун буго:

– Гьа, чакъал, билълъа, жанибеги ун, дуцца хIелкал дихъе къватIире регье! – абун.

БетIер къулун, гъалбацIие икрамги гьабун, чакъал паркъун нохъода жанибе тIерхьун ун буго.

Цо лахIзат ун буго, цойги ун буго, чакъалин абуни, кинго къватIибе баккун гьечIо. Гьаниб царацца абун буго:

– Гьай щайтIан я, жанибени ана, ама къватIибе бачIунеб гьечIохха мун! Киналго хIелкал дуццаго кванан лIугIизарулел ратичIонихха, – абун.

ГъалбацIил ццин гьалаглъун буго ва жанибеги лIугьун, хIалихьатаб чакъал къватIибе цIцIаян лъазабун буго царада. Церги гьебсагIат нохъода жанибе кIанцIун ун буго ва гьениб, чакъалалда асскIоб гIодобги чIчIун, гьелда гьикъун буго:

– Гьа, дур иш кин бугеб, гIакъил? – абун.

Чакъалалда щибго жаваб кьезе кIун гьечIо, гьеб нечон буго. ГъалбацIин абуни царахъ балагьун чIчIун букIун буго ва гIемер меххалълъ балагьун чIчIеялълъ бизарлъараб гьалълъ цараде гьадин ахIун буго:

– Лe, цер, къватIибе лIугьа! ЧIалгIанин гьанже дида нужехъ балагьун чIчIей! – абун.

– КIваричIин, чIчIун букIа, гьудул! Чакъалалълъулгун дир рекъел ккун буго гьанже, – ян жаваб кьун буго царацца.