ДИЕ БОКЬУН БУГО МАГIАРУЛАЗУЛI دێيې بۈڨۇن بۇڬۈ ماعارۇلازۇڶ

٢٠١٥ سۈن. رېښارۇڶ مۈڞ ٢٥ قۈ. رۇزمان قۈ - عۇلجۇم قۈ

دێيې بۈڨۇن بۇڬۈ ماعارۇلازۇڶ

دێيې بۈڨۇن بۇڬۈ ماعارۇلازۇڶ

مۇعرۇل ڷێگاب عادات بێلۇنڬۇطێزې،

بۇغبێ عادێن ښۈښاڷ ښۇدارێڃۈڬۈ

ښۈ ڛېوېڅاناصدا خادۇر رێڷێنې.

دێيې بۈڨۇن بۇڬۈ ماعارۇلازۇڶ

بېرښێناب عامالڬێ،  عادانڸێ - ياحڬێ

عاقێلاب خالق بۇڬێن،  باحارزال رۇڬێن

ابۇلېب ڬۇرۈنێ راعۇنڬۇطێزې.

دێيې بۈڨۇن بۇڬۈ ماعارۇلازۇڶ

رۇقۈبڬێ قواطێبڬێ ښۈڸێ هۇدۇلڸێ

هېدێنان هېڃۈنێ مادۇهالاز نێڶ

ماڷێيې هارێزې هېڃېبڸێ ڸازې.

دێيې بۈڨۇن بۇڬۈ ماعارۇلازۇڶ

ماعارۇل خاصێيات بێلۇنڬۇطێزې

باحارچێيال نێڶېر ئۇمۇمۇزۇل ئێرس

اراب باگ ڸاڃۈڬۈ طاعۇنڬۇطێزې.

دێيې بۈڨۇن بۇڬۈ ماعارۇلازۇڶ

ماعنا بێلاراب قۈ باڃۇنڬۇطێزې

بېچېداصۇل چادێڅ،  چاكارۇل كېسكێڅ

كێرڬۈ نێڶېڛا نێڶ رێچۇنڬۇطێزې.

مێكاعێل اوارێ حۇرۇڅێ ١٩٩٦ سۈن.

ДИЕ БОКЬУН БУГО МАГIАРУЛАЗУЛI

МУГIРУЛ ЛЪЛЪИКIАБ ГIАДАТ БИЛУНГУТIИЗЕ,

БУГЪБИ ГIАДИН ЦОЦАЛЪЛЪ ЦУДАРИЧIОГО

ЦО ЦЦЕВЕХЪАНАССДА ХХАДУР РИЛЪЛЪИНЕ.

ДИЕ БОКЬУН БУГО МАГIАРУЛАЗУЛI

БЕРЦИНАБ ГIАМАЛГИ, ГIАДАНЛЪИ - ЯХIГИ

ГIАКЪИЛАБ ХХАЛКЪ БУГИН, БАХIАРЗАЛ РУГИН

АБУЛЕБ ГУРОНИ РАГIУНГУТIИЗЕ.

ДИЕ БОКЬУН БУГО МАГIАРУЛАЗУЛI

РУКЪОБГИ КЪВАТIИБГИ ЦОЛЪИ ГЬУДУЛЛЪИ

ГЬЕДИНАН ГЬЕЧIОНИ МАДУГЬАЛАЗ НИЛI

МАЛЪЛЪИЕ ГЬАРИЗЕ ГЬЕЧIЕБЛЪИ ЛЪАЗЕ.

ДИЕ БОКЬУН БУГО МАГIАРУЛАЗУЛI

МАГIАРУЛ ХХАССИЯТ БИЛУНГУТIИЗЕ

БАХIАРЧИЯЛ НИЛIЕР УМУМУЗУЛ ИРС

АРАБ БАКI ЛЪАЧIОГО Т1АГIУНГУТIИЗЕ.

ДИЕ БОКЬУН БУГО МАГIАРУЛАЗУЛI

МАГIНА БИЛАРАБ КЪО БАЧIУНГУТIИЗЕ

БЕЧЕДАССУЛ ЧАДИХЪ, ЧАКАРУЛ КЕСКИХЪ

КИРГО НИЛIЕЦЦА НИЛI РИЧУНГУТIИЗЕ.

МИКАГIИЛ АВАРИ ХIУРУХЪИ

1996 с.

راڮدال ماڞ Рахьдал мацIцI

٢٠١٥  سۈناڷۇل رېښارۇڶ مۈڞاڷۇل ٨ قۈ،  خادۇر قۈ - تالات قۈ.

راڮدال ماڞ

ماريام مۇحامادێلازۇل، 

عۇرێب هۈرڨۈڅېب ڞالۇراڷۇل ٩ ڨېراڷۇل ڞالدۈڅان

واي، هۇدۇل، هاب دۇنيال خۈلېبێۺ بۇڬېب؟

هاب راڮدال ماڞ ڶۇعۇن ئێنېبێۺ بۇڬېب؟

ڞار ماعارۇل بۇڬۈ،  ماڞ عۇرۇس بۇڬۈ.

ڶۇهۇنېب جۈ دێدا بێڄۇلېب هېڃۈ.

راڮدال ماڞ نێڶېيې ۺايێلانێۺ مۇن؟

هېب حاجات هېڃێلان راگالدې ڭۇنێۺ؟

ئۇنڬۈ هاب ماعارۇل ماڞ ڶۇعانانێ،

ڶۇعارابێن مێلات تارێخالداصا.

دۇدا دۈو راسۇلێل كېڃ راعێڃېبێۺ؟

دێر راڨالدا، ڨالدا عادان ځۈلارێن

ځوارازۇل ڞار ڸۈلێن ڝێ هارۇرازدا

دۈو نێڶېي اخێراو شاعێرێۺ ڭاراو؟

مۇن نێڶېر ماحمۇدێل فانايال كۇڃدۇڅ

عېنېڭۇلېو هېڃێۺ،  گۈچۈنێۺ تارال؟

ښێنڬێ عالێحاجێل عاقێلال څوايال

كێصاداي نێڶېيې ناڅېڬێ ۺوېلا؟

دۈو عابدۇلماجێدێل شێعرۇياڷۇڅ

عۇرۇس ماڞالدايێۺ نێڶ عېنېڭێلېل؟

هېب عۇرۇس ماڞالدا دۈزێي ڞالانێ،

دۈل ځوارازۇل رۇحاز احێ بالارێۺ؟

وێڷا رۇغجاصېصۇل دۈب جېرغادۇل كېڃ،

نۇسڞۇل ڞالې دۇڛا عۇرۇس ماڞالدا،

نۇسێل بۇطاڬێښێن دۇدا هېلداصا،

بێڄێزې هېڃېبڸێ راگ ڄۇنێن ڸالېب؟

نێڶېرڬۈ "مۇحامال ۺۈبێل باقنازۇڅ"

ۺێب ماڞالداعاڬێ نێڶ عېنېڭێلېل؟

وا ماعارۇلازۇل «دالاي - دالالاي»

عۇرۇس ماڞالدايێۺ دێڛا احێلېب؟

مۇن دۇر گۇداداڅې طۈگاو ۺوېلارێۺ،

دېدۇشكايێلانێۺ هېصدې احێلېب؟

ياڬێ هېو رازێياب بېرښێناب ماڞاڷ

«داحادادا» - يێلان احێ ڷێگ هېڃێۺ؟

ښێنڬێ مۇن ځېرڸێدال،  دۇرڬۈ هێطێچال

مێلات ڝېخۈن دۇڅې راڃاراب مېخاڷ،

«مێ اوارݭێ» - يێلان وۇڞۇنێۺ ڄېلېو؟

ماعارۇلال رۇڬێن جاوابێۺ ڨېلېب؟

Марям МухIамадова,

ГIуриб гьоркьохъеб цIцIалуралълъул 9 кьералълъул цIцIалдохъан

Вай, гьудул, гьаб дунял холебищ бугеб?

Гьаб рахьдал мацIцI лъугIун инебищ бугеб?

ЦIцIар магIарул буго, мацIцI гIурус буго.

ЛIугьунеб жо дида бичIчIулеб гьечIо.

Рахьдал мацIцI нилIее щайиланищ мун?

Гьеб хIажат гьечIилан ракIалде ккунищ?

Унго гьаб магIарул мацIцI лIугIанани,

ЛIугIарабин милат тариххалдасса.

Дуда дов Расулил кечI рагIичIебищ?

«Дир ракьалда, кьалда гIадан холарин

Хваразул цIцIар лъолин цIи гьаруразда»

Дов нилIей аххирав шагIирищ ккарав?

Мун нилIер МахIмудил панаял кучIдухъ

ГIенеккулев гьечIищ, кIочонищ тарал?

Цинги ГIалихIажил гIакъилал хъваял

Киссадай нилIее нахъеги щвела?

Дов ГIабдулмажидил шигIруялълъухъ

ГIурус мацIцIалдайищ нилI гIенеккилел?

Гьеб гIурус мацIцIалда дозий цIцIалани,

Дол хваразул рухIаз ахIи баларищ?

Вилълъа ругъжассессул доб жергъадул кечI,

НусцIцIул цIцIале дуцца гIурус мацIцIалда,

Нусил бутIагицин дуда гьелдасса,

БичIчIизе гьечIеблъи ракI чIчIунин лъалеб?

НилIерго "МухIамал щобил бакъназухъ"

Щиб мацIцIалдагIаги нилI гIенеккилел?

Ва магIарулазул «далай-далалай»

ГIурус мацIцIалдайищ дицца ахIилеб?

Мун дур кIудадахъе тIокIав щвеларищ,

Дедушкайиланищ гьессде ахIилеб?

Яги гьев разияб берцинаб мацIцIалълъ

«ДахIадада» - йилан ахIи лълъикI гьечIищ?

Цинги мун херлъидал, дурго гьитIичал

Милат цIеххон духъе рачIараб меххалълъ,

«Ми аварци» - йилан вуцIцIунищ чIчIелев?

МагIарулал ругин жавабищ кьелеб?

МАГIАРУЛАЗ ЖУЖАХIАЛЪЛЪУРЕ ЩАЛ РЕХХУЛЕЛ ماعارۇلاز جۇجاحاڷۇرېۺال رېخۇلېل

٢٠١٥  سۈناڷۇل رېښارۇڶ مۈڞاڷۇل ٥ قۈ،  بۈرهان قۈ - شامات قۈ.

ماعارۇلاز جۇجاحاڷۇرې ۺال رېخۇلېل

كێناب څێطنێب ڸالارۈ،

كێناب ڴالاڅ ڸالارۈ،

گۇدێياب جۇجاح بۇڬێن،

ماعارۇل ابێ بۇڬۈ.

ازا - ازار سۈنێل ڝا

صۇنارېب،  هېلېهاراب،

هالاڬاب باڝێلاب گال،

گۇلال راڃېب،  راهاراب.

هېڷۇل گالطا ئېخېتۇن،

بۈرخاڸۇدا ماعاردا

گێڬۈ څاراوۇل وۇڬۈ  

ښۈ ڄېعېراو،  ښۈ څاحاو.

گێياوڬۈ – ماعارۇلاو،  

ناڴێڨ ڨۇرابێ عادال؛

هېزدا ڛېبې طێبێطۇن

طۈلڬۈ داغێستان بۇڬۈ.

ازارێل سۈنال رارال

ماعارۇل دێوانچاعێ،

دێڛا هېزدا هێقانا

تاقسێرڬۇن تامێحاڷۇل.

 – بێۺۇن ڛېرې جۇلێڛا 

جۇجاحاڷۇي ڛال غۈلېل؟

بێۺۇن ڛېرې غېڝاڷ ڞان،

ڝادۇڶې ۺال رېخۇلېل؟

څالێيان ڞالېب قاومێش،

ڞۈهۈد - هېقۈلدۇلېلێۺ؟

ڞۇيال جالازدا خادۇر

صېنطۈلېل باحرێيالێۺ؟

 – ڬۇرۈ،  – يان جاواب ڨۇنا

جۇجاحاڷۇل بۇطرۇڛا،  –

جۇلێڛا بێۺۇن ڛېرې

ماڞێڅابێ ڝېخۈلێن.

جۇجاحاڷۇل طێنالدې،

هېلېهاراب ڝادۇڶې،

هېل ڛېرې رێطێڃۈڬۈ،

ښۈڬێيال رێڿالارێن.

هېز ڃواراب ۺێناب رۈڨێ،

ڄێنطاراب ۺێناب تالێح.

ۺۇۺازې هابۇن ۺێناب

هايباتاب ساردێل ماڨۇ.

حايراناب طېهاڷۇل هېز

طېزابۇن،  زاز هابۇنا،

فاناياب عێشقۇل كارانڶ

عۇمرۇياڷ هېب حېنصانا.

هېز باحارزال ڶۇقانا،

هېز كۈڃۈڅابێ ڃوانا،  –

كێب بۇڬېب هېز ڶۇقێڃېب

ماشهۇرڸێ،  ڞار،  بېرښێنڸێ.

هابساعاتڬێ دۇنێيال

هېزۇل ماڞاز ڝۇن بۇڬۈ.

ڞۈهال عادێن هېدۇلا،

ڞۇگاي عادێن عۈدۇلا.

عۈدۇلا اهێيالدا

فاشمانڬۈ هېڃۈنێڬێ،

هېلداصاڬێ كوېشاب جۈ  –

كېف ۺوېڃۈڬۈ،  رېڸۇلا.

هانجې جۇجاح هېڃێلان

هاب نێڶېر ئۇلكايالدا،

هېل ڝاقڬۈ ڃۇحۇن رۇڬۈ،

ئێياح تۇن ڶۇهۇن رۇڬۈ...

هېدێن جاواب ڨۇنا دێي

جۇجاحاڷۇل بۇطرۇڛا،  –

بێطۇن هابۇلېب بۇڬۈ

ماعارۇل دێوانچاعاز.

دۇنڬێ ماڞێڅاباڛا

راحات تېڃېو ئێنصۇل واس،

هېرصێڅاباز نۇسڞۇصا

راگ ڶۇقاراو كۈڃۈڅان.

دێڛا ابۇلېب بۇڬۈ

داغێستاناڷۇل راڅاڷ؛

جۇجاح هېڃېب باتانێ،

هېب هابێزې ڭۇن بۇڬێن؛

كێنالڬۈ ماڞێڅابێ،

غوانۺاڬێ ڭۇن،  رېخێزې

غوارێڸۇدې،  بۇحاراب

لاحتۇياڷۇل طێنالدې.

١٩٦٦ سۈن. حامزاتێل راسۇل

МАГIАРУЛАЗ ЖУЖАХIАЛЪЛЪУРЕ ЩАЛ РЕХХУЛЕЛ

Кинаб хъитIниб лъаларо,

Кинаб кIкIалахъ лъаларо,

КIудияб жужахI бугин,

МагIарул аби буго.

Аза-азар сонил цIа

Ссунареб, гьелегьараб,

Гьалагаб бацIилаб кIал,

КIулал рачIеб, рагьараб.

Гьелълъул кIалтIа эххетун,

Борххалъуда магIарда

КIиго хъаравул вуго –

Цо чIчIегIерав, цо хъахIав.

КIиявго – магIарулав, –

НакIкIикь кьураби гIадал;

Гьезда ццебе тIибитIун

ТIолго Дагъистан буго.

Азарил сонал рарал

МагIарул диванчагIи,

Дицца гьезда гьикъана

Такъсиргун тамихIалълъул.

– Бищун ццере жулицца

ЖужахIалълъуй щал гъолел?

Бищун ццере гъецIалълъ цIцIан,

ЦIадулIе щал реххулел?

Хъалиян цIцIалеб къавмищ,

ЦIцIогьод-гьекъолдулелищ?

ЦIцIуял жалазда ххадур

СсентIолел бахIриялищ?

 – Гуро, – ян жаваб кьуна

ЖужахIалълъул бутIруцца, –

Жулицца бищун ццере

МацIцIихъаби цIеххолин.

ЖужахIалълъул тIиналде,

Гьелегьараб цIадулIе,

Гьел ццере ритIичIого,

Цогиял риччаларин.

Гьез чIвараб щинаб рокьи,

ЧIчIинтIараб щинаб талихI!

Щущазе гьабун щинаб

Гьайбатаб сардил макьу!

ХIайранаб тIегьалълъул гьез

ТIезабун, заз гьабуна,

Панаяб гIищкъул каранлI

ГIумруялълъ гьеб хIенссана.

Гьез бахIарзал лълъукъана,

Гьез кочIохъаби чIвана, –

Киб бугеб гьез лълъукъичIеб

Машгьурлъи, цIцIар, берцинлъи!

ГьабсагIатги дуниял

Гьезул мацIцIаз цIун буго.

ЦIцIогьал гIадин гьедула,

ЦIцIукIай гIадин гIодула.

ГIодула агьиялда

Пашманго гьечIониги,

Гьелдассаги квешаб жо –

Кеп щвечIого, релъула.

Гьанже жужахI гьечIилан

Гьаб нилIер улкаялда,

Гьел цIакъго чIухIун руго,

ИяхI тун лIугьун руго...

Гьедин жаваб кьуна дий

ЖужахIалълъул бутIруцца, –

БитIун гьабулеб буго

МагIарул диванчагIаз.

Дунги мацIцIихъабацца

РахIат течIев инссул вас,

Гьерссихъабаз нусцIцIусса

РакI лълъукъарав кочIохъан.

Дицца абулеб буго

Дагъистаналълъул рахъалълъ;

ЖужахI гьечIеб батани,

Гьеб гьабизе ккун бугин;

Киналго мацIцIихъаби,

Гъванщаги ккун, реххизе

Гъварилъуде, бухIараб

ЛахIтуялълъул тIиналде!

ХIамзатил Расул 1966 сон