ЦIУНЕЯН АБЕ ڝۇنېيان ابې

٢٠١٥ سۈناڷۇل ڬۈچارۇڶ مۈڞاڷۇل ٣١ قۈ،  خادۇر قۈ - تالات قۈ

ڝۇنېيان ابې

ۺێبنێڬێ بېچېڸێ ښاداڅ هېڃۈڬۈ

واڃانا دۇنڬۈڬێ دۇنێيالالدې،

دۇن ئێنېڬێ وۇڬۈ ڸالا ياقێنڬۈ

ښۈڬێداز بۈساراب ښاداڅڬێ بۈسۇن.

دێر كێنێيالداصان څێرۇل زۈنۈڅې

ۺوېزېعان تاراب نۇځ ڝېخېزې بێڿاي،

عۇمرۇياڷۇل راڸداڶ ئێځاز سۈناڛا

دۇن طێندېڬێ ڞانا طادڬێ ڷېدانا.

دێدا رېڴـڬێ ڸانا،  ڷێگڸێڬێ ڸانا

راڨالدا څات ڃوانا عێڞڬۈ چێڸێدۇي،

چارڸێڃۈ دێر قۈيال "عۇرڿێنال" كاغتاز

كېفكازۇڅ خێسێڃۈ مێلاتاڷۇل ياح.

ڝێياب قارنۇياڷۇل عېلاز ناسلاباز

ڬوانغێزابې ابې اوارازۇل ڞار،

ڞارۇيې خېرخێنڃېل دێر سارێناڛا

هابێزې بېهۇلا هېزێيې اسار..

كێدا انانێڬێ ئێنې ڭۈلا چێ

هاب دۇنێيالاڷۇل بېرښێنڸێڬێ تۇن،

كێعان عۇمرۇياڷۇڅ عاشێقڸانێڬێ

ۺێوڬۈ وێجۇن هېڃۈ ڃاڬۈ خۇطێزې

ځوارازۇل رۇحازې حالڮێ هارێزې

بێڿاي ناسلابازدا گۈچۈنڬۇطێزې،

اخێرێصېب لاحزات عاڬارڸێزېعان

ئێنسافڸێ ئێنساناص ڝۇنېيان ابې.

ئۇنصۈكۈلۈصا داربێشحاجێلازۇل حامزات

ЦIУНЕЯН АБЕ

Щибниги бечелъи цадахъ гьечIого

ВачIана дунгоги дуниялалде,

Дун инеги вуго лъала якъинго

Цогидаз босараб цадахъги босун.

Дир киниялдасан хъирул зонохъе

ЩвезегIан тараб нух цIеххезе биччай,

ГIумруялълъул ралъдалI ихаз сонацца

Дун тIиндеги цIцIана тIадги лълъедана.

Дида рекIкIги лъана, лълъикIлъиги лъана

Ракьалда хъат чIвана гIицIцIго чилъидуй,

ЧарлъичIо дир къоял "гIурччинал"кагътаз

Кепказухъ хисичIо милаталълъул яхI.

ЦIияб къарнуялълъул гIелаз наслабаз

Гвангъизабе абе аваразул цIцIар,

ЦIцIаруе ххерххинчIел дир саринацца

Гьабизе бегьула гьезие асар..

Кида ананиги ине ккола чи

Гьаб дуниялалълъул берцинлъиги тун,

КигIан гIумруялълъухъ гIащикълъаниги

Щивго вижун гьечIо чIаго ххутIизе

Хваразул рухIазе хIалхьи гьаризе

Биччай наслабазда кIочонгутIизе,

Аххириссеб лахIзат гIагарлъизегIан

Инсаплъи инсанасс цIунеян абе.

Унссоколосса ДарбишхIажилазул ХIамзат

2015 соналълъул гочарулI моцIцIалълъул 31 къо, ххадур къо - талат къо

КIудияв ГIумахан گۇدێياو عۇماخان

گۇدێياو عۇماځان

КIудияв ГIумахан

عۈرڞۇن لاغڸێيالدا بۇگێنېعان باقۇن ئېركېنڸێيالداڬۈ ڷێگێلا ГIорцIцIун лагълъиялда букIинегIан бакъун эркенлъиялдаго лълъикIила

عۈرڞۇن لاغڸێيالدا بۇگێنېعان باقۇن ئېركېنڸێيالداڬۈ ڷێگێلا.
كوانازې جۈ بالاهێزې باڃۇنېب باڝێدا هۈي داندېڸانێلا.
- دۇر ڨاراڸێڬۈ ۺێب؟ ڷێڛاعاڬێ مۇن هېب حالاڷ ڮێڮۇلېب؟ - ان هێقانێلا باڝێڛا.
- رۇق باگ ڝۇناراڷۇڅ بېطېرهاناص ڮێڮۇلا،  - يان ابۇنێلا هۈيڛا.
جێنڛاڬێ ڝۇنێلائانێن رۇق باگ، كوانازې جۈ ڨۈلېب باتانێيان ابۇنێلا باڝێڛا. رازێڸانێلا هۈي باڝ رۈسۇڶې باچێنې.
هۈي ڛېبې ڛېبې بۇگانێلا، باڝ خادۇب بۇگانێلا. باڝێڛا هۈيدا هێقانێلا هېب دۇر ڬابۇراڷې ڶۇهاراب جۈ ۺێبێلان. راخصێڛا حۇلێزابۇن بۇڬێلان ابۇنێلا هۈيڛا.
- هېدێن باتانێ،  بێڷێنارۈ دۇن دۇدا ښاداڅ. عۈرڞۇن لاغڸێيالدا بۇگێنېعان،  باقۇن ئېركېنڸێيالداڬۈ بۈڨێلا.
هېدێنڬێ ابۇن،  باڝ رۈڮۈبېخۇن بالاهۇن انێلا.

ГIорцIцIун лагълъиялда букIинегIан бакъун эркенлъиялдаго лълъикIила.
Кваназе жо балагьизе бачIунеб бацIида гьой данделъанила.
- Дур кьаралъиго щиб? ЛълъиццагIаги мун гьеб хIалалълъ хьихьулеб? - ан гьикъанила бацIицца.
- Рукъ-бакI цIунаралълъухъ бетIергьанасс хьихьула, - ян абунила гьойцца.
- Жинццаги цIунилаанин рукъ-бакI кваназе жо кьолеб батаниян абунила бацIицца. 

Разилъанила гьой бацI росулIе бачине.
Гьой ццебе-ццебе букIанила, бацI ххадуб букIанила.
БацIицца гьойда гьикъанила: 

- гьеб дур габуралълъе лIугьараб жо щибилан. 

- Раххссицца хIулизабун бугилан абунила гьойцца.
- Гьедин батани, билълъинаро дун дуда цадахъ. ГIорцIцIун лагълъиялда букIинегIан, бакъун эркенлъиялдаго бокьила.
Гьединги абун, бацI рохьобеххун балагьун анила.

كۇدالێب

كۇدالێب

كۇدالێب كێدا عۇڞارابالێ مۇحكانڬۈ هانېب هېڃۈ. حېرازداڬێښێن هانېب هېڃۈ. هانجې بۇڬېب كۇدالێب رۈسۈ عۇڞۇن بۇڬۈ ئێڃڬۈ رۈسابازداصان. هېلڬێ رۇڬۈ ئۇخێچۇر،  قاوۈڅ،  ڞادهارێڅ،  غۇنابازۇل بۈلۈلا،  گێبێڃاراب ڬانڃێڅ،  سێدۈڅ،  ئۇكێڨ،  كۇدالامائاردا،  اهادێب،  ڨۈدۈڅ،  باعاراڷۇل باقداب،  عېنڃاصۇل غېغ. هېل رۈسابێ ناڅا داندېلۇنا،  داب كۈشاب زامانڬێ بۇگۇن.

هېل رۈسابێ داندېلۇن خادۇب ڞارڬێ هۇنا گۇداب رۈسۈيێلان. ښێنڬێ ناڅا ابدې بايبێڮانا كۇدالێبێلان. داب مېخاڷ ښۈ كۈشاب زامانڬێ بۇگۇن كۈدېلدېرێڛا كۇلابێ رادې بايبێڮانا . هېدێنال كۇلابێ رۇگانا دارادا،  مۇرادا،  ماعلێب،  كۇلێب. ١٨٣٧ سۈناڷا انێو وۇگاراو ښۈ عۇرۇساو كۈستېنێښكێياصدا مۇرادا رۈسۈڷ راتۇن رۇڬۈ ١٢٥ سۈن باراو ښۈ حېراو،  ئېو حېراصۇل ڄۇجۇياڷېڬێ ١١٧ سۈن بۇگۇن بۇڬۈ،  ئېزداصا ڭۈمۈ راعێنيا ئېب رۈسۈڬێ،  ئېزۇل رۇگانا ٦ واسڬێ ٤ ياسڬێ. ښۈ زاماناياڷاصان ١٠٠ چێ عۇنا ئېب خێزاماڷاصان. هانجېڬێ څوارتێڮۇنێب،  دارادا،  مۇرادا،  تۇنزێب،  ماعلێب،  كۇلێب،  څوارادا،  ڬۈرڬۈنێب،  باڬانێب،  څۇلێب،  سێلا،  ئۇكێڨ رۈسابازدا رۇڬېل اداماز كۇدالێدا گۇداب رۈسۈ ابێنېب بۇڬۈ. ښێنڬێ ئېل كێنالڬۈ گالهانېل رۇڬۈ كۈدېلدېرێل ماڞاڷا. كۈدېلدېرێل ماڞڬێ ڭېناخا اوار ماڞاڷۇل صوېرېل.

ڛېرې رۇگارازۇل كۈدېلدېرێل رۈسابازۇل بێښلێن هانجې. ئۇكێڨ ڞار بۇگۇن بۇڬۈ ئێكێڨ. ئێك ابێنيا كۈدېلدېرێل ماڞاڷا ڝۇلاڨۈدا. هانجېڬێ ئېب باگاڷا رۇڬۈ ئێكێل غۇطبێ. ئۇخێچۇرڬێ بۇگاراب باتلا ئۇخێ چۇرێنېب باگڬێ. ڞادهارێڅڬێ ڭېنا ڞاد هارێنېب باگ. هانجېڬێ ئېب باگاڷې رېهێنيا ڞاد هاردې. سێدۈڅ رۈسۈڬێ بۇگۇن بۇڬۈ بێۺۇن بۈرگاداب ۴٠۱۰ نال بۇڬېب مائاردا. هېب باگ بۇگانا غاراوۇلێ بۇنېب باگ. گێبێڃاراب ڬانڃێڅ رۈسۈڬێ بۇگانا گێبێڃاراب ڬانڃێدا. قاوۈڅ بۇگاراب رۈسۈڷ هانجې كۈدېلدېرێڛا عێيال،  عاچێ ڮێڮێنيا. غۇنێب بۇڬۈ رۈڮدۈل څاوۈڅ بۇگاراب رۈسۈ. هۇنابازۇل بۈلۈلا بۇگاراب رۈسۈ بۇگانا ئۇخێچۇرڬێ كێبێچاراب ڬانچێڅڬێ رۇگارال رۈسابازدا غۇنێب. كۇدالامائاردا بۇگانا رۈڮۈمېئېراڷا. عېنڃاصۇل غېغ بۇگانا اهادێب هارالا غۇنێب.

داب مېخاڷ كۈشاب زامانڬێ بۇگۇن رۇقزال غۇنێ غۇنێر رانېل رۇگانا. ئۈرۈسێب اوالاڷاڬێ بۇگانا څالاڬێ.

كۇدالێو خانڬێ وۇگۇن وۇڬۈ،  ئېصۇل ڞارڬێ بۇگانا ئێبراهێمخان. ئېو خانڬێ وۇگانا قۇوات بۇڬېو،  ڞالاراوڬێ وۇگانا. بێښېن بۇڬۈ داب مېخاڷ عاراب انێرې راڃارال مېخاڷ،  ئېزدا گوانېب بۇگڃۈ اوارازۇل خانلێ كۈدۈبې بۈسدې.

ښێنڬێ كۈدېلدېرێل خاناص ابۇنا جېنڛا كۇماك بۇلێن كۈدۈبې بۈسدې،  كۇماك بۇراڷۇڅ عاراباز ماغالۈ ڨېدې طامۇنا ئێبراهێمخاناصې.

كۇدالێب هابڬۈ باگاڷا بۇڬۈ حۈبال،  ښۈياب بۇڬۈ مۇزدا حۇرێب،  ښۈياب حۈبۈلازۇل ڴالا،  ښۈياب ئێسۇبێل حۇرێب.

كۇدالێب رۈسۈ بۇڬۈ عېمېرال ڞالۇن راڅارال عالێمزابازۇل رۈسۈ.

١٨ عاصرۇياڷا وۇگاراو گۇداو حاسان،  عۇمار جان ( حۈمۈ وۇڬۈ ١٨٠١ سۈناڷ )،  هێطێنياو حاسان  (حوانا ١٨٧٨ سۈناڷ.)،  مۇرتازا حاسانێلازۇل ( ١٨٧٣-١٩٣٧ سۈنال)،  كامێل ئېلدارێلازۇل ( ١٨٨٦-١٩٧٣ سۈنال)،  خالێل فاتاعالێلازۇل (١٩١٥-١٩٥٩ سۈنال) وا ښۈڬێدال عالێمزابێ

اوار ماڞ Авар мацIцI

 (٢٠١٥ سۈناڷۇل ڬۈچارۇڶ مۈڞاڷۇل ٢٦ قۈ،  هۈرڨۈ قۈ (خامێز قۈ

 

حامزاتێل راسۇل

 

اوار ماڞ

 

- نۈڶ ماڨێڶ وێڮانا،  ڨالدا ڷۇق- ڷۇقۇن

ڨۇردا كوېر ڃوان ئۇنېو،  بێدا وېڞۇن دۇن؛

ڨۇرۇڬێ باطاڸۇن ڛېوې ئۇناڬۈ

ښۈ ڸارال راعالدا عۈدۈو ڭۈلېو دۇن

 

ڸار چواخۇلېب بۇڬۈ چابخێل ڴالاڅان

ڷێن گانڝۇلېب بۇڬۈ ڬانڃازدا طاصان؛

طاراماغادێصېب قوال بالېب بۇڬۈ

قۈ ڷێگێلان دێڛا صۈعاب راڨالدا

 

دێدا ڸالېب هېڃۈ ڷێل راڨ هابالێ

راعۇلارۈ ښۈ ساس صوېرۇڅڸێيالدا

عێڞڬۈ بۈرخاڸۇدا ڞۇمال احدۈلا

عێڞڬۈ اخاڸۇدا چۇندۇل ئۇهدۇلا

 

هېدێن ځۈلېو وۇڬۈ،  خادۇر عۈدێزې

يا عاڬارڸێ ڬۇرۈ،  يا هۇدۇل ڬۇرۈ

بېرال قانۺۇلېڷۇل طادې قۇلێزې

يا يۈڨۇلېي هېڃۈ،  يا ڄۇجۇ هېڃۈ

 

هالې،  هېب مېخالدا،  بۈرخاڸۇداصان

نۇځلۇلازۇل هاراڨ راعانا دێدا

هېز بێښۇنېب بۇڬۈ اځ،  خۇر،  خېراڷۇل

ئێسانا بۇگێنېب ماعێشاتاڷۇل

 

ڨېرخېن رۈڞېناڷۇل،  بۈڞێ فانزاڷۇل

فۇلاناو حاسانێل سێحێرڸێياڷۇل

هېل گاڸالېل رۇڬۈ نێڶېر عاداتاب

عاڬاراب،  باڞاداب ماعارۇل ماڞاڷ

 

دێر ماعۇ باڃانا بادێصا قواطێب

قانا داندې ښابێ،  واڅانا طادې

اوارازۇل كالام،  هېڷۇل كامێلڸێ

كێنابڬۈ چېرخالدا ڷێگڸانا رۇغنال

 

ڸالارۈ،  مۇحاماد،  ښۈڬێيازۇل ئێش

اما دێڛا دێرڬۈ راڅاڷ ابێلا

مېتېر ماعارۇل ماڞ ځوېزې باتانێ

ځواڬێ دۇن جاقاڬۈ جانێب راگ ڨواهۇن

 

ۺاي دێې قوارێعۇن بۇڬېب داغێستان

دێر هاراڨ باڅانێ دێر ڸێمالاڅا؟

ۺاي،  دێر ماعارۇلڸێ،  ماعارۇل چاعاز

چێيار ماڞ بێښۇنېب جێدېرڬۈ غاصدا؟

 

ۺاي دێـيې هال مۇعرۇل،  عۇرۇل راعالدا

عاڬاراب ماعارۇل كېڃ راعێڃۈنێ؟

كامێلاب هاراڨاڷ نێڶېر ڨېرێلاز

ڨۇرۇل راعالدا ڄۇن،  هېب احۇلېب كۇښ

 

دۇن گۇدێياب فێكرۇ هێطێن هابێزې

هێطێناب رۇگنێصان گاڸالېو ڬۇرۈ

وا فاچالێڅازۇل اسانبېلېيالدا

اوار ماڞاڷې باگ هارۇلېو ڬۇرۈ

 

اما هال ڨۇراباڶ ئۇلكاياڷ رارال

ماكتابازدا هېب ماڞ ماڷێزې ڭېلا

هېب رېقاراب بۇڬۈ نێڶېر خالقالدا

چېرخالدا بۈرچاراب راچېل كێنێڬێ

 

هېب ماڞاڷ فاناياب كېڃ احۇلاڬۈ

كێنێڬێ هۇلاكڬێ گێگانا نێڶېر

هاب ماڞاڷ رۈقۈصا ئۇنېب مېخالدا

نۇځ بێطاڬێيێلان ابۇنا ئۇلبۇز

 

هانجې نۇځالڬێ تۇن رۈقۈرې ۺوېيڬۇن

ۺێب،  ښۈڬێ ماڞاڷێۺ نێڶ ڬارڬادێلېل؟

دۇن ماعارۇلازې،  هېدێن باتانێ

بێۺۇن اخێرێياو شاعێرێۺ ڭۈلېو؟

 

ماحمۇدێل فاصێحڸێ،  هاصۇل حاسراڸێ

بێدۇڶ قالامڬێ ڿۇن هارۇرال كۇڃدۇل

هېل،  نێڶېر ماعارۇل ماڞاڷ كێنێڬێن

كێدانێڬێ دێدا رێڄێزې هېڃۈ

 

بۈڨۇلا،  مۇحاماد،  دێيې هاب دۇنيال

دۇنيالالدا بێۺۇن هاب نێڶېر ئۇلكا

دێڛا گواراب كۇښاڷ كێنابڬۈ راڅاڷ

كۇڃدۇڶ هېب احانا،  جېڬێ احێلا

 

وا اما باطاڬۈ ښۈڬێ رۈڨێياڷ

بۈڨۇلا عۇراب راڨ،  ماعارۇل طاڸێ

ڸالارۈ كێوېخۇن دۇن ځوېلېوالێ

اما ځۈب بۈڨێلا هانێب بۇگێنې

 

ۺێب ڸالېب،  ځابادا ڛېرېصان ئۇنېل

ښۈ - ښۈ نۇځلۇلاڛا دێر حێساب هابۇن

هاو نێڶېر حامزاتێل راسۇل وۇڬێلان

حاسراتاب ماعارۇل ماڞاڷ ابێلېب 

 

Авар мацIцI

 

НолI макьилI вихьана, кьалда лълъукъ-лълъукъун,

Кьурда квер чIван унев, бида вецIцIун дун;

Кьуруги батIалъун ццеве унаго,

Цо лъарал рагIалда гIодов кколев дун.

 

Лъар чваххулеб буго чабххил кIкIалахъан,

Лълъин кIанцIулеб буго ганчIазда тIассан;

ТIарамагъадиссеб къвал балеб буго,

Къо лълъикIилан дицца ссогIаб ракьалда.

 

Дида лъалеб гьечIо лълъил ракь гьабали,

РагIуларо цо сас ссверухълъиялда.

ГIицIцIго борххалъуда цIцIумал ахIдола,

ГIицIцIго аххалъуда чундул угьдула.

 

Гьедин холев вуго, ххадур гIодизе

Я гIагарлъи гуро, я гьудул гуро.

Берал къанщулелълъул тIаде къулизе

Я йокьулей гьечIо, я чIчIужу гьечIо.

 

Гьале, гьеб меххалда, борххалъудассан

Нухлулазул гьаракь рагIана дида.

Гьез бицунеб буго ах, хур, ххералълъул,

Исана букIинеб магIишаталълъул.

 

Кьерххен-роцIцIеналълъул, боцIцIи-панзалълъул,

Пуланав ХIасанил сихIирлъиялълъул…

Гьел кIалъалел руго нилIер гIадатаб,

ГIагараб, бацIцIадаб магIарул мацIцIалълъ.

 

Дир магIу бачIана бадисса къватIиб,

Къана данде цаби, вахъана тIаде.

Аваразул калам, гьелълъул камиллъи!

Кинабго черххалда лълъикIлъана ругънал.

 

Лъаларо, МухIамад, цогиязул иш,

Ама дицца дирго рахъалълъ абила:

Метер магIарул мацIцI хвезе батани,

Хваги дун жакъаго жаниб ракI кьвагьун.

 

Щай дие къваригIун бугеб Дагъистан,

Дир гьаракь бахъани дир лъималахъа?

Щай, дир магIаруллъи, магIарул чагIаз

Чияр мацIцI бицунеб жидерго гъассда?

 

Щай дие гьал мугIрул, гIурул рагIалда

ГIагараб магIарул кечI рагIичIони?

Камилаб гьаракьалълъ нилIер кьерилаз

Кьурул рагIалда чIчIун, гьеб ахIулеб куц!

 

Дун кIудияб пикру гьитIин гьабизе

ГьитIинаб рукIниссан кIалъалев гуро,

Ва пачалихъазул Асанбелеялда

Авар мацIцIалълъе бакI гьарулев гуро.

 

Ама гьал кьурабалI улкаялълъ рарал

Мактабазда гьеб мацIцI малълъизе ккела.

Гьеб рекъараб буго нилIер ххалкъалда

Черххалда борчараб рачел киниги.

 

Гьеб мацIцIалълъ панаяб кечI ахIулаго,

Киниги гьулакги кIикIана нилIер.

Гьаб мацIцIалълъ рокъосса унеб меххалда

Нух битIагийилан абуна улбуз.

 

Гьанже нухалги тун рокъоре щвейгун,

Щиб, цоги мацIцIалълъищ нилI гаргадилел?

Дун магIарулазе, гьедин батани,

Бищун аххирияв шагIирищ кколев?

 

МахIмудил пассихIлъи, гьассул хIасралъи,

БидулI къаламги ччун гьарурал кучIдул,

Гьел, нилIер магIарул мацIцIалълъ кинигин,

Киданиги дида ричIчIизе гьечIо.

 

Бокьула, МухIамад, дие гьаб дунял,

Дунялалда бищун гьаб нилIер улка!

Дицца кIвараб куцалълъ кинабго рахъалълъ

КучIдулI гьеб ахIана, жеги ахIила.

 

Ва ама батIаго цоги рокьиялълъ

Бокьула гIураб ракь, магIарул тIалъи.

Лъаларо кивеххун дун хвелевали,

Ама хоб бокьила гьаниб букIине.

 

Щиб лъалеб, хабада ццерессан унел

Цо-цо нухлулацца дир хIисаб гьабун,

Гьав нилIер ХIамзатил Расул вугилан,

ХIасратаб магIарул мацIцIалълъ абилеб.

 

ХIамзатил Расул.

 

2015 соналълъул гочарулI моцIцIалълъул 26 къо, гьоркьо къо (хамиз къо)

عاڮواڅ ГIахьвахъ

 (٢٠١٥ سۈناڷۇل ڬۈچارۇڶ مۈڞاڷۇل ٢٦ قۈ،  هۈرڨۈ قۈ (خامێز قۈ

عاڮواڅ

وێڷا دۇنڬۇن ښاداڅ عاڮوالازۇڅې،

عۈلۈڅانڬۈ رۇڬێۺ نێڶـڬۈيان ڸازې.

رێڷا طاد ماغێڶې طاغرال رېخێزې،

رۈخېلاڷ هۈبۈلڸۇڅ رێڿالێۺ نێڶان.

… دێدا رېگېڶ بۇڬۈ رێڴادێصېب ئێځ،

مارگاڃۇدا رۈسداڅ بالاغاراب مۈڞ.

هېلداصا باڸڬۈ نێج،  عانڃال عۈلێلال

عاڮواڅ ښۈ رێهاڷۇل راهدۇڅې ۺوانا.

راهۇن بۇڬۈ ڬۈردۈ،  ڬۈردۇڅ يێڬۈ ياس،

ياساڷ كېڃ احۇلېب بۇڬۈ حايرانڬۈ.

زۈباڷۇل ڞوابزازدې،  خارێل طېهالدې،

ځۇرێو داندې ڭاراو ښۈ عۈلێلاصدې…

كېرېن عېڭانا دێر هېڷۇڅ عېنېڭۇن…

عاڮوالاز جێدېرڬۈ ڞاحێلال طاغرال

«طاصا وێۺې،  ياساي،  بۈڨاراو واسێن»

ئێرڬادال رېخانا ڬۈردۇڅا جانێر.

دێڛاڬێ هۈبۈلاصڬێ هېب عادات ڝۇنۇن،

عۈلێلاي ياسالدې سالام هابۇنا.

دێرڬێ ۺۇرۇنطاغۇر ۺۇرۇن ڭۇن،  مايان،

هێطێناب ڬۈردۇڅې ڮۇرێزابۇنا.

هۈرڨۈب مېخ ئێنالدې ڞاحێلال طاغرال

ڞۈرۈل ڬۈردازۇڅان رېخۇن راڃانا.

دێر ۺۇرۇن بېكاراب ۺۇرۇنطاغۇرڬێ،

حۈرێڅان قوېرق عادێن،  قواطێب گانڝانا.

قوارێڸاراو دێدا ياساڷ ابۇنا:

واس،  مۇن هێطێن وۇڬێن،  ڝاق خېخڬۈ ڭانێن،

خادۇب مێڅ باڭێڬۇن واڭې هانێوان

هېب دۇرڬۈ طاغۇرڬۇن،  هېب دۇرڬۈ راگڬۇن.

دێدا رېگېڶ بۇڬۈ،  نێجېر واسازۇل

ښۈحۈ بېطېراڷې طاغۇر باتێڃۈ. —

تالێحاو عۈلێڅان،  مێڅالڬێ ڨۇرۇن،

ڨێنڄ عادێن خارانا قاداڅا طادې.

هېو جانێو ڶۇهێنڬۇن،  خال هابې،  ياساڷ

خانطان قانا ڬۈردال باق باڭێزېعان…

هۈرڨۈر سانال انا: سافارال،  راغال،

راڸادال،  شاهارال… ۺوانا عاڮواڅې.

مۈڞ بالاهۇن بۇڬۈ هادابڬۈ رۈسداڅ،

ياساڷۇل كېڃ بۇڬۈ هادابڬۈ ڬۈردۇڅ.

ڬۈردۇڅې عۈلێلاز رېخۇلا طاغرال،

دێڛاڬێ رېخانا دێر ۺۇرۇنطاغۇر.

ښۈڬێداو خارۇلا قاداڅا طادې،

قوارێڸاراو دێدا ابۇلا ياساڷ:

مۇن كواطۇن ڭانێلان،  څاحڸۇلېو وۇڬێن،

بۈرخاتاب ماعاردې عازۇ بان بۇڬێن…

څاحێلاب زۈدێڅان بۈرتۇن انا ڞوا. —

كێبې بۈرتاراب مۇن،  دێر عۈلۈڅانڸێ!

يا خېخڬۈ واتۇلا،  يا كواطۇن ڭۈلا، —

كێوېڬۈ ڭېڃۈ دۇن ښۈ ڞاراب عۇجدا.

 حامزاتێل راسۇل ١٩٥٩  

ГIахьвахъ

Вилълъа дунгун цадахъ гIахьвалазухъе,

ГIолохъанго ругиш нилIгоян лъаэе.

Рилълъа ТIад МагъилIе тIагърал реххизе,

Роххелалълъ гьоболлъухъ риччалиш нилIан.

… Дида рекIелI буго рикIкIадиссеб их,

МаркIачIуда росдахъ балагъараб моцIцI.

Гьелдасса балъго ниж, гIанчIал гIолилал

ГIахьвахъ цо ригьалълъул рагьдухъе щвана.

Рагьун буго гордо, гордухъ йиго яс,

Ясалълъ кечI ахIулеб буго хIайранго.

Зобалълъул цIцIвабзазде, ххарил тIегьалде,

Хурив данде ккарав цо гIолилассде…

Керен гIеккана дир гьелълъухъ гIенеккун…

Пахьвалаз жидерго цIцIахIилал тIаргъал

«ТIасса вище, ясай, бокьарав васин»

Иргадал реххана гордухъа жанир.

Диццаги, гьоболассги гьеб гIадат цIунун,

ГIолилай ясалде салам гьабуна.

Дирги щурунтIагъур щурун ккун, маян,

ГьитIинаб гордухъе хьуризабуна.

Гьоркьоб мехх иналде цIцIахIилал тIагърал

ЦIцIорол гордазухъан реххун рачIана.

Дир щурун бекараб щурунтIагъурги,

ХIорихъан къверкъ гIадин, къватIиб кIанцIана.

Къварилъарав дида ясалълъ абуна:

Вас, мун гьитIин вугин, цIакъ ххеххго кканин,

Ххадуб михъ баккигун вакке гьаниван

Гьеб дурго тIагъургун, гьеб дурго ракIгун.

Дида рекIелI буго, нижер васазул

ЦохIо бетIералълъе тIагъур батичIо. —

ТалихIав гIолихъан, михъалги кьурун,

КьинчIчI гIадин ххарана къадахъа тIаде.

Гьев жанив лIугьингун, ххал гьабе, ясалълъ

ХхантIан къана гордал бакъ баккизегIан…

Гьоркьор санал ана: сапарал, рагъал,

Ралъадал, шагьарал… щвана ГIахьвахъе.

МоцIцI балагьун буго гьадабго росдахъ,

Ясалълъул кечI буго гьадабго гордухъ.

Гордухъе гIолилаз реххула тIагърал,

Диццаги реххана дир щурунтIагъур.

Цогидав ххарула къадахъа тIаде,

Къварилъарав дида абула ясалълъ:

Мун кватIун кканилан, хъахIлъулев вугин,

Борххатаб магIарде гIазу бан бугин…

ХъахIилаб зодихъан бортун ана цIцIва. —

Кибе бортараб мун, дир гIолохъанлъи!

Я ххеххго ватула, я кватIун ккола,—

Кивего ккечIо дун цо цIцIараб гIужда.

1959 сон. Х1амзатил Расул.
2015 соналълъул гочарулI моцIцIалълъул 26 къо, гьоркьо къо (ххамиз къо)