Унге мугIрул тун ئۇنڬې مۇعرۇل تۇن

ئۇنڬې مۇعرۇل تۇن

ئۇنڬۈ، ماعارۇلال نۇجېر خێيالاز، 

خاڬان واتۇلا دۇن ښۈ - ښۈ مېخالدا.

فاراقاڸێ عۇرال عادامال رێڮۇن، 

عاجائێبڸۇن هېزۇڅ والاهۇلا دۇن.

نۇجېي بێڮۇلارێۺ ڃاندا چاعاڛا، 

ڃوالېب بۇڬېب مالاڨ ماعارۇل عادات؟

عاڬاراب راڨالدا رۈڨێ طاعارال، 

طادې عۈلېل عېلال عېمېرڸۇن رۇگێن؟

راڮدال ماڞ گۈچارال، چۇنتبێ فۈنڝۈرال، 

چامعالڸێ عېمېرال عاڬارڸۇن رۇگێن.

جێندێر طۈمۈل ڬۇرېب، طۈگاب جۈياڷۇل، 

ئۇرغېل هابۇلارېل، هارزاڸۇن رۇگێن.

ماعارۇل عاداماز عاڬاراب رېۺطېن، 

عاطێراڨال رۈڨۇن ڨۈلۈلېب بۇگێن.

ڨوارارال واساڛا جێدېرڬۈ رۇصېن، 

ڸاراع - بايدابازۇڅ ځێسۇلېب بۇگێن.

هېنێب چېد عېڃۈڬۈ، عۈرڞێ ڸاڃۈڬۈ، 

عۈدۈب اولاڅاڷۇڅ ئۇرڅۇن ڸالارۈ.

ڨۈلبۈل اوالڬێ تۇن، اب هاواڬێ تۇن، 

هانێصان ۺوېزې جۈ بۇڬێن ڭۈلارۈ.

ئۇنڬۈ،  طاعێناداي طادماعارۇلڸێ، 

طابێعات بېرښێناب، مۇعرۇزۇل طاڸێ.

خۇطێلاداي زانال، زۈدێڅ رالاهۇن، 

نێج رېخۇن تۈڬېيان هارۇلېل عادێن.

٢

طادماعارۇڅ راڨال رېڨۇلېل هېڃۈ، 

راڨۇل قێمات ڸالېل داهڸۇلېل رۇڬۈ.

ڷێگال ۺێنال رێۺۇن ڬۈچۇنېل رۇڬۈ، 

رۈسابێ داه - داهڭۇن ڃۇنتۇلېل رۇڬۈ.

رێخۇن كۇلال رۇڬۈ،  رېخۇن مېغ بۇڬۈ.

ماغێڶان احۇلېب كېڃ راعۇلارۈ.

خارێل حاما ڝۈلېو چێ وێڮۇلارۈ، 

چۈدا رېگۇن ئۇنېو واس داندڃوالارۈ.

قاناعاڸۇن يێڬۈ خارێل ماهڬێ ڝۇن، 

خۇرێصان ياڃۇنېي ماعارۇل عادان.

مۇغزادا كێنێڬۇن،  كۈدۈب ڸێمېرڬۇن، 

كۈلۈدا ڮوادۇلېي رۈصاصۇل ڄۇجۇ.

ماعێل عۈرالڬێ طۇن عۈدۇلا دێر راگ، 

عادامال داهڸاراب رۈسداڅ بالاهۇن.

جانێب فۇرۇڛ څواڃېل ځۇرزاڅ بالاهۇن.

ڄوادازدا رۇصارال كۇلاڅ بالاهۇن.

مۇعرۇل ڝۇن رۇگارال عێيال كێر ارال؟

عاچێ - باچاز ڝۇرال مۇڃدۇل كێر ارال؟

باقڸازدا بېرێچال اځال كێر ارال؟

اځاڨا حانڄازۇل باقنال كێر ارال؟

ڸارازدا هارۇرال هابال كێر ارال؟

هابێڅ خېنۈلېب دۈب طۈرۺېل كێب اراب؟

طۈځدا طێبێطاراب ڃار كێبې اراب؟

ڃالدا مۈځمۈځاڷۇل ناځ كێبې اراب؟

«نێڶېيې ئۇمۇمۇز ئێرساڷې تاراب، 

ئێياحڬێ نامۇسڬێ»، هېب كێبې اراب؟

هۇدۇل - هالماغاصدې قۈ ڭاراب قۈياڷ، 

قواطێرې راڅۇنېب عادات كێب اراب؟

ئۈښاز ځۇرڬێ بېڨۇن، حالۇڅێناڷۇل، 

حامێدا هێر قالېل قېدێصېل كێرې؟

قالێ ڮالېب ځۇرێب،  ڬۈح راكۇلڬێ بان، 

باڃێن باگارۇلېل باڬوالال كێرې؟

رێئێدال ماعاردا عاچێڬێ ڮێڮۇن، 

ڮاڬاڅې راڮ طۈلېل طێندێصېل كێرې، 

طۈهۈل باقڸابازدې عێيالڬێ رېڄۇن، 

حانێل كېف بۈسۇلېل ساسێڨېل كێرې؟

كۇراكاڷۇل اځاڶ باڃێن ڨېلێلان، 

هېلدا بۈجۇن ڄارال ڃامالال كێرې؟

رۈسدا ناڅا رۇڬېل ځۇرزالڬێ رېڨۇن، 

هېڷ بېطېر باڅارال څوارۺێصېل كێرې؟

باڮێنال عێيازۇل جۇرايڬێ هابۇن، 

ماعاردې وۇصۇنېو سێلدێصېو كێوې؟

بۇعا - رۈڶۇل هێرال هۈرۈڬێ سۈڴۇن، 

هېڷ راقێ هۇقارال هاقۈصېل كێرې؟

٣

رېخې ڬۈچارازدا عايێب باتانێ، 

عېمېرازدا هۈرڨۈب هېب دێرڬێ بۇڬۈ.

هېدارۇن ۺێبێزې ۺێواصۇل بۇڬۈ، 

ۺێباب كێلێۺ رێڴۇن غالاطال رۇڬۈ.

ۺێبۇلېل نێڶ هانێر چێيار راڨالدې؟

چاڮال عۈرڞێياڷې چېد ۺوېڃۈڬۇنێۺ؟

ڞۇمازۇل رۈل حالېل حانڄازدې هۈرڨۈر، 

حۇلێ چێيار غۇرال غۇدۇلڬۇن ݭاداڅ.

هانێر راڃاراڷۇڅ ۺێب نێڶېي ۺواراب؟

ماعارۇل هۈهېنێۺ؟ هېقۈلېب ڸێمێۺ؟

«ماڬا» «ڬۇليابازۇل» ڬۇرۇڶ ڭېلێلان، 

دۇرڬۈ ڸێمالازدا بۇڬېب حێنقێيێۺ؟

تۇشمان وێڮۇلارېب،  رۈڮازدا راغێۺ؟

راغ هېڃېڸۇر ڃوالېل عۈلۈڅابێيێۺ؟

عارښۇڅ څۇلۇڅ ۺوېزې،  داندێيالڬێ ڃوان، 

دېفۇتاتڸێيالدې نۇځ باڅۇنېلێۺ؟

نێڶېر ماڞ بێښۇنېل ساياڅ ڮوادۇلېل، 

اوال صوېرۇن رۇڬېل سائۇنابێيێۺ؟

ڞالۇل ئێداراباز ئېكزامېنازۇڅ، 

ئېركېنڬۈ بۈسۇلېب دادال عاراښێۺ؟

سۈردۈ - قۈ ڸاڃۈڬۈ رېستۈرانازدې، 

رۈقۈب نۇځ ڸالارېب،  قۈساراب قاومێۺ؟

ڷێگاب اداباڷۇل اسار ڶۇعارال، 

عادانڸێ گۈچارال هال عۈرڨێلالێۺ؟

ځېرازۇل رۇقزاباڅ ئۇمۇمۇلڬێ ڨۇن، 

هېزۇل مالالداصان كېف بۈسۇلېلێۺ؟

ڃارا - رۈقۈي تارال،  ئېمېن ڸالارېل، 

ڸێمالازۇل عۈدێ راعێزېيانێۺ؟

ناڅاصان بالاهۇن بێڮێنال ڞۇيال، 

باطا راڅۇنارېب راطلێل فۈرمايێۺ؟

فاتيا زۇليايێلان،  شۈما خانچێكێن، 

ښۈښازدې احۇلېل نێڶېر ڞارالێۺ؟

واساصۇل كێنێداڅ كېڃ احۇلارېي، 

كېرېنڬێ دێرغاراي دۇر ڝێياي نۇسێۺ؟

داحادادال ماڞاڷ گاڸازې ڸاڃېل، 

رۈسۇڶ راڃۇنارېل دۇر هێطێچالێۺ؟

بێدۇل طادې ښۇياڷ عاجێزڸێزارۇن، 

عۈلۈڅانڬۈ ۺۈلېب «ئێنوالێدڸێيێۺ»؟

عارښۇل ڬۇرۈنێ ماڞ جێدېي ڸالارېل، 

رێڮدايې حالطۇلېل حاكێمزابێيێۺ؟

چۈڮۈي خێنگێل ڬۇرېب خابار ڸالارېب، 

خێرێياب ماڞالدا ڞالێ ڸالارېب، 

ڄۇجۇ يێچارێزې بازارالدې ڸۇن، 

بێڮێناز گالاڷ باگ كوېردې بۈساراب.

ابێلا، رۈرخاتال رێهزالڬێ رانێن، 

رېگێزې ڃۇحاراب هۈركۈڬێ ۺوانێن.

نێڶ رېگێزې رۇڬېب ڝۇلال «چۇياڷۇل»، 

چانڬۈ ناط خامێلڬێ خێيال هابۇنێۺ؟

ڨواراراب مۇعرۇل راڨ بۈڨۇن فايدا ۺێب، 

بۈڨاراب ڭايێلان تېزې ڭانێن مۇن.

ئۇرغېلازۇل هێراز هێنال راگڬێ ڝۇن، 

هاوۇراب راڨالدې رۈڨێڬێ ڝۇنۇن.

سۇئالال،  سۇئالال،  جاواب ۺۈلارېل، 

جاقا دێڛا راگ ڄۇن ابۇلېب بۇڬۈ:

كێوې وۇڬۈنێڬێ قێبلادۇڅ عادێن، 

قۇلێلا مۇعرۇزې عۈدۈب ناكۇ ڃوان.

سايڬێدئاحماد احمادنابێلازۇل.

Унге мугIрул тун

Унго, магIарулал нужер ххиялаз,

Хаган ватула дун цо-цо меххалда.

Паракъалъи гIурал гIадамал рихьун,

ГIажаиблъун гьезухъ валагьула дун.

Нужей бихьуларищ чIанда чагIацца,

ЧIвалеб бугеб малакь магIарул гIадат?

ГIагараб ракьалда рокьи тIагIарал,

ТIаде гIолел гIелал гIемерлъун рукIин?

Рахьдал мацIцI кIочарал, чунтби понцIорал,

ЧамгIаллъи гIемерал гIагарлъун рукIин.

Жиндир тIомол гуреб, тIокIаб жоялълъул,

Ургъел гьабуларел, гьарзалъун рукIин.

МагIарул гIадамаз гIагараб рещтIен,

ГIатIиракьал рокьун кьололеб букIин.

Кьварарал васацца жидерго руссен,

ЛъарагI-байдабазухъ хисулеб букIин.

Гьениб чед гIечIого, гIорцIцIи лъачIого,

ГIодоб авлахъалълъухъ урхъун лъаларо.

Кьолбол авалги тун, аб гьаваги тун,

Гьаниссан щвезе жо бугин кколаро.

Унго, тIагIинадай тIадмагIаруллъи,

ТIабигIат берцинаб, мугIрузул тIалъи.

ХхутIиладай занал, зодихъ ралагьун,

Ниж реххун тогеян гьарулел гIадин.

Ll

ТIадмагIарухъ ракьал рекьулел гьечIо,

Ракьул къимат лъалел дагьлъулел руго.

ЛълъикIал щинал рищун гочунел руго,

Росаби дагь-дагьккун чIунтулел руго.

Риххун кулал руго, реххун мегъ буго.

МагъилIан ахIулеб кечI рагIуларо.

Ххарил хIама цIолев чи вихьуларо,

Чода рекIун унев вас дандчIваларо.

КъанагIалъун йиго ххарил магьги цIун,

Хуриссан ячIуней магIарул гIадан.

Мугъзада кинигун, кодоб лъимергун,

Колода хьвадулей россассул чIчIужу.

МагIил гIоралги тIун гIодула дир ракI,

ГIадамал дагьлъараб росдахъ балагьун.

Жаниб пуруцц хъвачIел хурзахъ балагьун.

ЧIчIвадазда руссарал кулахъ балагьун.

МугIрул цIун рукIарал гIиял кир арал?

ГIачи-бачаз цIурал мучIдул кир арал?

Бакълъазда беричал ахал кир арал?

Ахакьа хIанчIчIазул бакънал кир арал?

Лъаразда гьарурал гьабал кир арал?

Гьабихъ ххенолеб доб тIорщел киб араб?

ТIохда тIибитIараб чIар кибе араб?

ЧIалда мохмохалъул нах кибе араб?

«НилIее умумуз ирсалълъе тараб,

ИяхIги намусги», гьеб кибе араб?

Гьудул-гьалмагъассде къо ккараб къоялълъ,

КъватIире рахъунеб гIадат киб араб?

Оцаз хурги бекьун, хIалухъиналълъул,

ХIамида гьир къалел къедиссел кире?

Къали хьалеб хуриб, гохI ракулги бан,

БачIин бакIарулел багвалал кире?

Риидал магIарда гIачиги хьихьун,

Хьагахъе рахь тIолел ТIиндиссел кире,

ТIогьол бакълъабазде гIиялги речIчIун,

ХIанил кеп босулел Сасикьел кире?

Куракалълъул ахалI бачIин кьелилан,

Гьелда божун чIчIарал ЧIамалал кире?

Росда нахъа ругел хурзалги рекьун,

Гьелълъ бетIер бахъарал Хъварщиссел кире?

Бахьинал гIиязул журайги гьабун,

МагIарде вуссунев Силдиссев киве?

БугIа-ролIул гьирал гьороги сокIкIун,

Гьелълъ ракъи гьукъарал Гьакъоссел кире?

Lll

Реххе гочаразда гIайиб батани,

ГIемеразда гьоркьоб гьеб дирги буго.

Гьедарун щибизе щивассул буго,

Щибаб килищ рикIкIун гъалатIал руго.

Щибулел нилI гьанир чияр ракьалде?

Чахьал гIорцIцIиялълъе чед щвечIогунищ?

ЦIцIумазул рол хIалел хIанчIчIазде гьоркьор,

ХIули чияр гъурал гъудулгун цадахъ.

Гьанир рачIаралълъухъ щиб нилIей щвараб?

МагIарул гьогьенищ? Гьекъолеб лълъимищ?

«Мага» «Гулябазул» гурулI ккелилан,

Дурго лъималазда бугеб хIинкъийищ?

Тушман вихьулареб, рохьазда рагъищ?

Рагъ гьечIелълъур чIвалел гIолохъабийищ?

ГIарцухъ хъулухъ щвезе, дандиялги чIван,

Депутатлъиялде нух бахъунелищ?

НилIер мацIцI бицунел саяхъ хьвадулел,

Авал ссверун ругел саунабийищ?

ЦIцIалул идарабаз экзаменазухъ,

Эркенго босулеб дадал гIарацищ?

Сордо-къо лъачIого рестораназде,

Рокъоб нух лъалареб, къосараб къавмищ?

ЛълъикIаб адабалълъул асар лIугIарал,

ГIаданлъи кIочарал гьал гIоркьилалищ?

Херазул рукъзабахъ умумулги кьун,

Гьезул малалдассан кеп босулелищ?

ЧIара-рокъой тарал, эмен лъаларел,

Лъималазул гIоди рагIизеянищ?

Нахъассан балагьун бихьинал цIцIуял,

БатIа рахъунареб ратIлил пормайищ?

Патя Зуляйилан, Шома Ханчикин,

Цоцазде ахIулел нилIер цIцIаралищ?

Васассул кинидахъ кечI ахIуларей,

Керенги диргъарай дур цIияй нусищ?

ДахIададал мацIцIалъ кIалъазе лъачIел,

РосулI рачIунарел дур гьитIичалищ?

Бидул тIаде цуялълъ гIажизлъизарун,

ГIолохъанго щолеб «инвалидлъийищ»?

ГIарцул гурони мацIцI жидей лъаларел,

Рихьдае хIалтIулел хIакимзабийищ?

Чохьой ххинкIил гуреб ххабар лъалареб,

Ххирияб мацIцIалда цIцIали лъалареб,

ЧIчIужу йичаризе базаралде лъун,

Бихьиназ кIалалълъ бакI кверде босараб.

Абила, рорххатал ригьзалги ранин,

РекIизе чIухIараб гьоркоги щванин.

НилI рекIизе ругеб цIулал «чуялълъул»,

Чанго натI ххамилги ххиял гьабунищ?

Кьварараб мугIрул ракь бокьун пайда щиб,

Бокьараб ккайилан тезе кканин мун.

Ургъелазул гьираз гьинал ракIги цIун,

Гьавураб ракьалде рокьиги цIунун.

Суалал, суалал, жаваб щоларел,

Жакъа дицца ракI чIчIун абулеб буго:

Киве вугониги къибладухъ гIадин,

Къулила мугIрузе гIодоб наку чIван.

Сайгидахӏмад Ахӏмаднабилазул.