ИМАМ ШАМИЛИЛ ГІУМРУЯЛЪЛЪУЛ ВА ЖИГАРЧИЛЪИЯЛЪЛЪУЛ АССЛИЯЛ КЪО-МОЦІЦIАЛ ئێمام شامێلێل عۇمرۇياڷۇل وا جێڬارچێڸێياڷۇل اصلێيال قۈ - مۈڞال

١٧٩٧ سۈناڷۇل باقعېدۇڶ مۈڞاڷۇل ٢٦ قۈ - ڮێندالازۇل ڬېنۇب رۈسۇڶ هاوۇنا.

١٨٠٤ - ١٨٢٨ سۈنازدا  باطێ - باطێيال مادراسابازدا وا ڞار راعارال داغێستاناڷۇل عالێمزابازۇڅ ڞالانا.

١٨٢٩  - ١٨٣٢  - داغێستاناڷۇل طۈڛېوېصېو ئێمام غازێمۇحامادێل ڷێگاو هالماغ.

١٨٣٢   سۈناڷۇل ڸێڸارۇڶ مۈڞاڷۇل ١٧ قۈياڷ - ڬېنۇب رۈسدال راعالڸێيالدا واغۇلاڬۈ غازێمۇحاماد شاهێدڸانا،  شامێل زاحماتڬۈ ڶۇقانا.

١٨٣٣  - ١٨٣٤ - سۈنازدا غێرا - شاوقالدا عاڮالڸێ هابۇنا،  ئێمام حامزاتێل بېطېرڸێيالدا غۈرڨ ماعارۇلاز عۇرۇسازدا داندې هابۇراب راغدا.

١٨٣٤   سۈناڷۇل رېښارۇڶ ١٩ قۈياڷ  ئێمام حامزات ڃوان خادۇب ماعارۇلاز شامێل ئێمامڸۇن وێۺانا.

١٨٣٤ سۈناڷۇل اخێرالدا شامێلێل بېطېرڸێيالدا غۈرڨ رۇڬېل مۇرێدزابازۇل قۈقاباڛا طۈڛېرېصېل راغال هارۇنا ځاناصۇل اسكارالدا داندې.

١٨٣٥  - ١٨٣٦ - سۈنازدا «راقلێلاب شارێعات» طۈبێطێزابۇنا،  شامێلێل قۇوات ۺۇلاڸێزې ڶۇهانا. طۈڛېبېصېب  خێسا - باسێ بايبێڮانا.

١٨٣٧ سۈناڷۇل رېڨارۇڶ - باقعېدۇڶ - فېزېل ماعارۇڅې راڅێ،  راقلێلاب قۈطێ څواي. شامێلێل قۇوات ڞێڴێن.

١٨٣٧ سۈناڷۇل رېښارۇڶ - كۇلۇكێ كۇلۇڬېناواصۇلڬۇن ڬارا - ڃارێ. كاوكازالدې واڃاراو فارڿاحاصۇڅې  «عايێبێياوڸۇن كوېردې ئێنې» شامێلێڛا ئێنكار هابێ.

١٨٣٨   - شامێل ۺۇلاڸێ وا ئێماماتاڷۇل راڨال عاطێڸێ.

١٨٣٩   سۈناڷۇل رېڨارۇڶ - قۈبۇحێڶ مۈڞازدا - داغێستانالدې خاناصۇل اسكارال طادگانڝێ،  احۇل ڬۈحدا راغال. اماناتاڷې شامێلێڛا جێندێرڬۈ واس جامالۇدێن عۇرۇسازۇڅې ڨېي.

١٨٣٩ سۈناڷۇل قۈبۇحێڶ مۈڞاڷۇل ٢٢ قۈ - احۇل ڬۈح كوېردې بۈسێ. شامێل ځواصارڸێ وا هېو چاچاناڷې ئێن.

١٨٤٠ سۈناڷۇل اوال - شامێل چاچانڸێياڷۇل ئێمامڸۇن وێۺێ. داغێستانالدا وا چاچانڸێيالدا خالقال خاناصۇل اسكارالدا داندې راڅێن.

١٨٤٠،  چابڅادۇڶ مۈڞ - ئێشكارتالێب كۇلۇكێ  كۇلۇڬېناواصۇل اسكارازدا طاد شامێلێڛا بېرهېنڸێ بۈسێ.

١٨٤٠ سۈناڷۇل رېښارۇڶ مۈڞاڷۇل ١٤ قۈ - كۇلۇكێ  كۇلۇڬېناواصۇل اسكاراز ڬېنۇب رۈسۇ كوېردې بۈسێ.

١٨٤٠ سۈناڷۇل اخێر - ئێماماتاڷۇل تاخشاهار ڬېنۇب رۈسۇڶا دارغۈبې باڅێ.

١٨٤٠ سۈناڷۇل ڸێڸارۇڷ مۈڞاڷۇل ١١ قۈ - اڅبېردێلاو مازداڬوې گانڝێ،  انا ئۇلۇخانۈوا اسێرڸۇن ڭوېي،  خادۇب هېي شۇعاناتێن ابۇن ڞارڬێ خێسۇن شامێلێل څێزانڸۇن ڶۇهانا.

١٨٤٠ سۈناڷۇل اخێر - حاجێمۇراد شامێلێل راڅالدې ئێن.

١٨٤٠-١٨٤٢   - ئێمامات ۺۇلاڸێ. راغۇل خێسا - باسێيال.

١٨٤١،  رېڨارۇڶ مۈڞ - خۇبار رۈسدال بۈرخاڸابازدا راغال.

١٨٤٢ سۈناڷۇل رېڨارۇڶ - باقعېدۇڶ مۈڞال -  ڬارابێل اسكار ۺۇۺاڅ بێخێزابێ.

١٨٤٢   - راڨازۇل خێسا - باسێيال بايبێڮێ.

١٨٤٣   - شامێلێل بێطڭارال طادگانڝێيال،  هېصۇل راعێ ڞێڴێن داغێستاناڷۇل وا چاچانڸێياڷۇل ڞێڴۇنێصېل بۇطابازدا. خۇنزاڅ رۈسۇ ڭوېي، شۇراهاب صوېرۇن ڭوېي. غازانۇشێب بێطڭۇنڬۇطێ.

١٨٤٤ - ١٨٥٠   - ئێمامات ۺۇلاڸێ وا هېڷۇل راڨال عاطێڸێ. فاچالێڅ عۇڞێ،  ڝێيال خێسا - باسێيال،  ئێماماتالدې باطێ - باطێيال باگازداصا عادامال ڬۈچێ. شامێلێل نێزام عۇڞێ.

١٨٤٤ سۈناڷۇل باقعېدۇڶ مۈڞ - ئێنارال دانێيال - بېك ئێلێسۇ شامێلێل راڅالدې ئێن.

١٨٤٥ سۈناڷۇل رېڨارۇڶ - باقعېدۇڶ مۈڞال -  وۈرۈنښۈواصۇل اسكار ۺۇۺاڅ بێخێزابێ.

١٨٤٥ سۈناڷۇل اخێر - وێدانۇبێب ڝێياب تاخشاهار عۇڞێ. « شامێلێل قېد » - ابۇراب گالعابێ وا ۺۇلاڸابێ راي.

١٨٤٦ سۈناڷۇل ئێخازۇڶ مۈڞ - قاباردايالدې شامێلێڛا هابۇراب بێطڭېڃېب طادېئێن.

١٨٤٦ سۈناڷۇل ڸێڸارۇڶ مۈڞ - عاڅۇشێب - دارغۈب ڝۇنۇن هارۇرال راغال.

١٨٤٧ سۈناڷۇل باقعېدۇڶ مۈڞ - ڮارڬابێب رۈسۇ ڝۇنێ.

١٨٤٧ سۈناڷۇل چابڅادۇڶ - رېښارۇڶ مۈڞال - ارڬۇتێنسكێي - دۈلڬۈرۇكێياصۇل اسكارال طادې گانڝۇن سالطا رۈسۇ - ۺۇلاڸێ باڅێ.

١٨٤٨ سۈناڷۇل هۇرازۇڶ مۈڞ - وێدانۇبێب راگارێ (حاكێمزابێ داندراگارێ)،  شامێلێل واس غازێمۇحاماد ئێماماصۇل ئێماماتاڷۇل ئێرسێلاوڸۇن وێڮێزاوێ.

١٨٤٨ سۈناڷۇل باقعېدۇڶ مۈڞ - خاناصۇل اسكاراز غۈرڨڄېل هابۇن،  ڮارڬابێب رۈسۇ باڅێ.

١٨٤٨ سۈناڷۇل رېښارۇڶ مۈڞ - شامێل باقداصېب داغێستانالدې ئێن،  اخداښێب ۺۇلاڸێيالدې هۇجۇم هابێ وا ناڅې قاي.

١٨٤٨   - شامێلێل نائێب مۇحاماد - امێنێڛا بېطېرڸێ هابۇنا چېركېسڸێيالدا بۇگاراب خاناصدا داندېڄېياڷې.

١٨٤٩ سۈناڷۇل ئێخازۇڶ مۈڞاڷۇل ١٤ قۈ - حاجێمۇراد  شۇراهاوې گانڝێ.

١٨٤٩ سۈناڷۇل رێئێ - ڄۈڅ رۈسۇ ڝۇنێ وا  ارڬۇتێنسكێي ناڅې قاي.

١٨٥٠   -  كێصا - كێبڬۈ راغال ئێن.

١٨٥٠ سۈناڷۇل خاسالێڅڸێ - وۇگێنێصېو فارڿاح الێسكاندێر گێئابێلېو  كاوكازالدې واڃێن.

١٨٥١ سۈناڷۇل رێئێ  - څايتاغالدې وا طاباسارانالدې هارۇرال بێطڭېڃېل سافارال. حاجێمۇراد څۇلۇڅالداصا واڅێ.

١٨٥١ سۈناڷۇل خاسالێڅڸێ - حاجێمۇراد تۇشماناصۇل راڅالدې ئێن.

١٨٥٢ سۈناڷۇل هۇرازۇڶ - ڬۈچارۇڶ مۈڞال - چاچاناڶ راغال ئێن.

١٨٥٢ سۈناڷۇل ئێخازۇڶ مۈڞ - عۇرۇسازدا اصگۈصا ڶۇتۇلاڬۈ، اسكارێياز رېڄۇن حاجێمۇراد ځوېي.

١٨٥٢ سۈناڷۇل رێئێ - خاسالێڅڸێ - چاچاناڶ راغال.

١٨٥٤ سۈناڷۇل چابڅادۇڶ مۈڞ - كاخېتالدې گانڝێ،  ڬۇرجێيازۇل بێكابێ  اسێرڸۇن ڭوېي.

١٨٥٥ سۈناڷۇل ڬۈچارۇڶ مۈڞاڷۇل ١٠ قۈ - بێكابێ شامێلێل واس جامالۇدێنێڅ ځێسێ.

١٨٥٥ سۈناڷۇل ڬۈچارۇڶ مۈڞ - شامێلێڛاڬێ  مۇراويېواصڬێ ښۈداهاب زاماناياڷ راغ ڄېزابێ.

١٨٥٦ - ١٨٥٧   - څێرێمالدا راغ ڶۇعێ،  زاماناياڷ راغ ڄېزابۇن بۇگاراب قۈطێ  باراتێنسكێياص ځوېزابێ.

١٨٥٨ سۈناڷۇل رېڨارۇڶ مۈڞ - نازرانێب غالغايال خاناصدا داندې راڅێن وا هېزێيې كۇمېك هابۇن ئێنې شامێلێدا باجارۇنڬۇطێ.

١٨٥٩ سۈناڷۇل ئێخازۇڶ مۈڞاڷۇل ١ قۈ - خاناصۇل اسكاراز وێدانۇب باڅێ. شامێل  داغێستانالدې ئێن.

١٨٥٩ سۈناڷۇل ئێځ - خۇنزاڅ اخێرێصېب راگارێ. عاندێ عۈرۇل راعالدا ۺۇلاڸێ باي.

١٨٥٩ سۈناڷۇل رێئێ - حالۇښاراب كۇښاڷ باراتێنسكێي طادې قاي. شامێل غۇنێب رۈسۇڶې ئێن.

١٨٥٩ سۈناڷۇل قۈبۇحێڶ مۈڞ - باراتێنسكێياص غۇنێب صوېرۇن ڭوېي،  هۈرڨۈب گاڸا - باڸاي هابێزې حالبێڮێ هابێ.

١٨٥٩ سۈناڷۇل قۈبۇحێڶ مۈڞاڷۇل ٢٥ قۈ - غۇنێب عۇرۇساز كوېردې بۈسێ. شامێل اسێرڸۇن ڭوېي.

١٨٥٩ سۈناڷۇل رېښارۇڶ مۈڞاڷۇل ٣ قۈ - شامێل داغێستانالداصا بېطېربۇرێوې وێطێ.

١٨٥٩ سۈناڷۇل رېښارۇڶ مۈڞاڷۇل ١٥ قۈ - چۇڬۇوێب ابۇلېب شاهارالدا شامێل  الێسكاندێر گێئابێلېوڬۇن داندڃواي.

١٨٥٩ سۈناڷۇل رېښارۇڶ مۈڞاڷۇل ٢٢ قۈ - شامێل ماسكاواوې ۺوېي وا ئێنارال يارمۇلڬۇن داندڃواي.

١٨٥٩ سۈناڷۇل رېښارۇڶ مۈڞاڷۇل ٢٦ قۈ  ئێمام بېطېربۇرێوې ۺوېي.

١٨٥٩ سۈناڷۇل رېښارۇڶ مۈڞاڷۇل ٢٩ قۈ  فارڿاحاصۇل رۈسۇ ابۇلېب باگالدا ڄۇجۇفارڿاحڬۇن داندڃواي.

١٨٥٩ سۈناڷۇل ڸێڸارۇڶ مۈڞاڷۇل ١٠ قۈ  شامێل كالۇڬێودې ۺوېي.

١٨٥٩ سۈناڷۇل راڿارۇڶ مۈڞاڷۇل ٢٠ قۈ - مۇحاماد - امێنێڛا ڶۇعێزې تۈلېب بۇڬۈ ڮۇنداصېب باقطېرڮۇلڬۇن  كاوكازالدا هارۇلېل رۇگارال قېرڨېيال.

١٨٦٠ سۈناڷۇل هۇرازۇڶ مۈڞاڷۇل ٥ قۈ - شامێلێل اهلۇ كالۇڬێوې ۺوېي.

١٨٦١ سۈناڷۇل ئێخازۇڶ مۈڞاڷۇل ٨ قۈ - شامێلێل واس مۇحامادشافێع ڶۇهانا فارڿاحاصۇل خاصاب څاراوۇلڸێيالدې څۇلۇڅ هابێزې.

١٨٦٠ سۈناڷۇل ئێخازۇڶ مۈڞاڷۇل اخێر - مۇحاماد - امێن كالۇڬێوې واڃێن.

١٨٦١ سۈناڷۇل چابڅادۇڶ مۈڞاڷۇل ٢٧ قۈ - فارڿاحڬۇن داندڃوازې شامێل  بېطېربۇرێوې احێ. فېتېرڬۈفێب وا كارانشێتاتێب ابۇلېل شاهارازدې ۺوېي.

١٨٦١ سۈناڷۇل چابڅادۇڶ مۈڞاڷۇل ٢٩ قۈ - فارڿاحاصۇل رۈسۇ ابۇلېب باگالدا فارڿاحاص شامێل طاد قابۇل هاوێ. الێسكاندێر گێئابێلېص راعێ ڨۇنا شامێل حېجالدې وێڿازې.

١٨٦٤ سۈناڷۇل رېڨارۇڶ مۈڞاڷۇل ٢١ قۈ - طۇبانڬۈ كاوكازاڷۇل راغ ڶۇعێ ڸازابۇنا.

١٨٦٦ سۈناڷۇل طێنڃۇڶ مۈڞاڷۇل ١ قۈ - شامێلێل ئێشال طۈبالېو چێ ابۇراب څۇلۇڅ عۇڞێ.

١٨٦٨ سۈناڷۇل راڿارۇڶ - څوېڅارۇڶ مۈڞال - عۇمرۇ هابێزې شامێل كێياواوې ڬۈچێ.

١٨٦٩ سۈناڷۇل طێنڃۇڶ مۈڞاڷۇل ١٦ قۈ - الێسكاندێر گێئابێلېص ئێزنۇ ڨۇنا شامێلێيې حېج بۈرخێزې ماڭايالدې ئێنې.

١٨٦٩ سۈناڷۇل رېڨارۇڶ مۈڞاڷۇل ١٢ قۈ - شامێل كێياواصا قواطێو واڅانا.

١٨٦٩ سۈناڷۇل رېڨارۇڶ مۈڞاڷۇل ١٩ قۈ - شامێل ئێستانبۇلێوې ۺوانا.

١٨٦٩ سۈناڷۇل راڿارۇڶ مۈڞاڷۇل ٢٠ قۈ - څێزانڬۇن ښاداڅ شامێل ماڭايالدې ۺوانا. ئێماماص حېج بۈرخانا.

١٨٧٠ سۈناڷۇل ڬۈچارۇڶ مۈڞاڷۇل اخێر - شامێل ماڭايالداصا مادێنايالدې انا.

١٨٧٠ سۈناڷۇل څوېڅارۇڶ مۈڞاڷۇل ٢٣ قۈ - شامێلێل واس غازێمۇحاماد كێياواصا مادێنايالدې انا ئېمېن وێڮێزې.

١٨٧١ سۈناڷۇل طێنڃۇڶ مۈڞاڷۇل ٤ قۈ (١٠ قۈ زۇلحێجاياڷۇل ١٢٨٧ هێجرێياب سۈن) - گۇدێياو ئێمام ځوانا. مادێنايالدا جاناتۇل باقێع ابۇلېب ځابازدا وۇقانا ئێمام.

ИМАМ ШАМИЛИЛ ГІУМРУЯЛЪЛЪУЛ ВА ЖИГАРЧИЛЪИЯЛЪЛЪУЛ АССЛИЯЛ КЪО-МОЦIЦІАЛ

1797 соналълъул бакъгIедулI моцIцIалълъул 26 къо — хьиндалазул Генуб росулI гьавуна.

1804 — 1828  соназда  батIи-батIиял мадрасабазда ва цIцIар рагIарал Дагъистаналълъул гIалимзабазухъ цIцIалана.

1829 — 1832 — Дагъистаналълъул I-ссев имам ГъазимухIамадил лълъикIав гьалмагъ.

1832 соналълъул лъилъарулI моцIцIалълъул 17 къоялълъ — Генуб росдал рагIаллъиялда вагъулаго ГъазимухIамад шагьидлъана, Шамил захIматго лIукъана.

1833 — 1834 соназда гъира-шавкъалда гIахьаллъи гьабуна, имам ХIамзатил бетIерлъиялда гъоркь магIарулаз гlурусазда данде гьабураб рагъда. 

1834 соналълъул рецарулI моцIцIалълъул 19 къоялълъ, имам ХIамзат чIван ххадуб магIарулаз Шамил имамлъун вищана.

1834 соналълъул аххиралда, Шамилил бетIерлъиялда гъоркь ругел муридзабазул къокъабацца тIоццерессел рагъал гьаруна ханассул аскаралде данде. 

1835 — 1836 соназда «ракълилаб шаригIат» тIобитIизабуна, Шамилил къуват щулалъизе лIугьана. ТIоццерессел хиса-басиял байбихьана.

1837 соналълъул рекьарулI - бакъгIедулI моцIцIал — Пезел магIарухъе тIадеин, ракълилаб къотIи хъвай. Шамилил къуват цIцIикIкIин.

1837 соналълъул рецарулI моцIцI — Кулуки Кулугенавассулгун гара-чIвариял. Кавказалде вачIарав парччахIассухъе «гIайибиявлъун кверде ине» Шамилицца инкар гьаби.

1838 — Шамил щулалъи ва Имаматалълъул ракьал гIатIилъи.

1839 соналълъул рекьарулI - къобухIилI моцIцIал — Дагъистаналде ханассул аскарал тIадкIанцIи, АхIул гохIда рагъал. Аманаталълъе Шамилицца жиндирго вас Жамалудин гIурусазухъе кьей.

1839 соналълъул къобухIилI моцIцIалълъул 22 къо — АхIулгохI кверде боси. Шамил хвассарлъи ва гьев ЧачаналIе ин.

1840 соналълъул авал — Шамил Чачанлъиялълъул имамлъун вищи. Дагъистаналда ва Чачанлъиялда ххалкъал ханассул аскаралде данде рахъин.

1840, чабхъадулI моцIцI — Ишкарталиб Кулуки Кулугенавассул аскаразда тIад Шамилицца бергьенлъи боси.

1840 соналълъул рецарулI моцIцIалълъул 14 къо — Кулуки Кулугенавассул аскараз Генуб росу кверде боси.

1840 соналълъул аххир — Имаматалълъул таххшагьар Генуб росулIа Даргъобе бахъи.

1840 соналълъул лъилъарулI моцIцIалъул 11 къо — Ахъбердилав Маздагиве кIанцIи, Ана Улуханова асирлъун кквей, ххадуб гьей ЩугIанатин абун цIцIарги хисун Шамилил хъизанлъун лIугьана.

1840 соналълъул аххир — ХIажимурад Шамилил рахъалде ин.

1840-1842 — Имамат щулалъи. Рагъул хиса-басиял.

1841 рекьарулI моцIцI —Ххубар росдал борххалъабазда рагъал.

1842 соналълъул рекьарулI - бакъгIедулI моцIцIал —   Гарабил аскар щущахъ биххизаби.

1842 — ракьазул хиса-басиял байбихьи.

1843 — Шамилил битIккарал тIадкIанцIиял, гьессул рагIи цIцIикIкIин Дагъистаналълъул ва Чачанлъиялълъул цIцIикIкIуниссел бутIабазда. Ххунзахъ росу кквей, Шурагьаб ссверун кквей. Гъазанущиб битIккунгутIи.

1844 — 1850 — Имамат щулалъи ва гьелълъул ракьал гIатIилъи. Пачалихъ гIуцIцIи, цIиял хиса-басиял, Имаматалде батIи-батIиял бакIаздасса гIадамал гочи. Шамилил низам гIуцIцIи.

1844 соналълъул бакъгIедулI моцIцI — инарал Даниял-бек Илису Шамилил рахъалде ин.

1845 соналълъул рекьарулI - бакъгIедулI моцIцIал —Воронцовассул аскар щущахъ биххизаби.

1845 соналълъул аххир —Виданубиб цIияб таххшагьар гIуцIцIи. «Шамилил къед» - абураб кIалгIаби ва щулалъаби рай.

1846 соналълъул иххазулъ моцIцI — Къабардаялде Шамилицца гьабураб битIккечIеб сапар.

1846 соналълъул лъилъарулI моцIцI —ГIахъущиб-Даргъоб цIунун гьарурал рагъал.

1847 соналълъул рекьарулI моцIцI — Хьаргабиб росу цIуни.

1847 соналълъул чабхъадулI - рецарулI моцIцIал —  Аргутински-Долгорукияссул аскарал тlаде кIанцIун СалтIа росу-щулалъи бахъи.

1848 соналълъул гьуразулI моцIцI — Виданубиб ракIари (хIакимзаби дандракIари), Шамилил вас ГъазимухIамад имамассул имаматалълъул ирсилавлъун вихьизави.

1848 соналълъул бакъгIедулъ моцIцI — ханассул аскараз гъоркьчIчIел гьабун, Хьаргабиб росу бахъи.

1848 соналълъул рецарулI моцIцI — Шамил Бакъдассеб Дагъистаналде ин, Ахдациб щулалъиялде гьужум гьаби ва нахъе къай.

1848 —Шамилил наиб МухIамад-Аминицца бетIерлъи гьабуна Черкеслъиялда букIараб ханассда дандечIчIеялълъе.

1849 соналълъул иххазулI моцIцIалъул 14 къо —ХIажимурад Шурагьаве кIанцIи.

1849 соналълъул рии —ЧIчIохъ росу цIуни ва  Аргутински нахъе къай.

1850 — Кисса-кибго рагъал ин.

1850 соналълъул хаслихълъи — вукIиниссев парччахI Алискандир II Кавказалде вачIин.

1851 соналълъул рии  — Хъайтагъалде ва ТIабасараналде гьарурал битIккечIел сапарал. ХIажимурад хъулухъалдасса вахъи.

1851 соналълъул хаслихълъи — ХIажимурад  тушманассул рахъалде ин.

1852 соналълъул гьуразулI - гочарулI моцIцIал — ЧачаналI рагъал ин.

1852 соналълъул иххазулI моцIцI — гlурусазда асскIосса лIутулаго, аскарияз речIчIун ХIажимурад хвей.

1852 соналълъул рии-хаслихълъи — ЧачаналI рагъал.

1854 соналълъул чабхъадулI моцIцI — Кахеталде кIанцIи, гуржиязул бикаби асирлъун кквей.

1855 соналълъул гочарулI моцIцIалълъул 10 къо — бикаби Щамилил вас Жамалудинихъ хиси.

1855 соналълъул гочарулI моцIцI —Шамилиццаги  Муравевассги цодагьаб заманаялълъ рагъ чIчIезаби.

1856 — 1857 — Хъирималда рагъ лIугIи, заманаялълъ рагъ чIчIезабун букIараб къотIи Барятинскиясс хвезаби.

1858 соналълъул рекьарулI моцIцI — Назраниб гъалгъаял  ханассда данде рахъин ва гьезие кумек гьабун ине Шамилида бажарунгутIи.

1859 соналълъул иххазулI моцIцIалълъул 1 къо — ханассул аскараз Видануб бахъи. Шамил  Дагъистаналде ин.

1859 соналълъул их — Ххунзахъ аххириссеб ракIари. ГIанди гIурул рагIалда щулалъи бай.

1859 соналълъул рии — хIалуцараб куцалълъ Барятински тIаде къай. Шамил Гъуниб росулI ин.

1859 соналълъул къобухIилI —Барятинскиясс Гъуниб ссверун кквей, гьоркьоб кIалъа-балъай гьабизе хIалбихьи гьаби.

1859 соналълъул къобухIилI моцIцIалълъул 25 къо — Гъуниб гlурусаз кверде боси. Шамил асирлъун кквей.

1859 соналълъул рецарулI моцIцIалълъул 3 къо — Шамил Дагъистаналдасса БетIербуриве витIи.

1859 соналълъул рецарулI моцIцIалълъул 15 къо — Чугувиб абулеб шагьаралда Шамил  Алискандир II – гун дандчIвай.

1859 соналълъул рецарулI моцIцIалълъул 22 къо — Шамил Маскававе щвей ва инарал Ярмулгун дандчIвай.

1859 соналълъул рецарулI моцIцIалълъул 26 къо — имам БетIербуриве щвей.

1859 соналълъул рецарулI моцIцIалълъул 29 къо — ПарччахIассул Росу абулеб бакlалда чIчIужупарччахIгун дандчIвай.

1859 соналълъул лъилъарулI моцIцIалълъул 10 къо — Шамил Калугиве щвей.

1859 соналълъул раччарулI моцIцIалълъул 20 къо — Мухlамад-Аминицца лIугIизе толеб буго Хьундассеб БакътIерхьулгун Кавказалда гьарулел рукIарал къеркьеял.

1860 соналълъул гьуразулI моцIцIалълъул 5 къо — Шамилил агьлу Калугиве щвей.

1861 соналълъул иххазулI моцIцIалълъул 8 къо — Шамилил вас МухIамад-ШапигI лIугьана парччахIассул ххассаб хъаравуллъиялде хъулухъ гьабизе.

1860 соналълъул иххазулI моцIцIалълъул аххир — Мухlамад-Амин Калугиве вачIин.

1861 соналълъул чабхъадулI моцIцIалъул 27 къо — парччахIгун дандчIвазе Шамил  БетIербуриве ахIи. Петергопиб ва Караншитатиб абулел шагьаразде щвей.

1861 соналълъул бакъгIедулI моцIцIалъул 29 къо — ПарччахIассул Росу абулеб бакIалда парччахIасс Шамил тIад къабул гьави. Алискандир II-есс рагlи кьуна Шамил хlежалде виччазе.

1864 соналълъул рекьарулI моцIцIалълъул 21 къо — тlубанго Кавказалълъул рагъ лIугIи лъазабуна.

1866 соналълъул тIинчIулI моцIцIалълъул 1 къо — Шамилил ишал тIубалев чи абураб хъулухъ гIуцIцIи.

1868 соналълъул раччарулI - хъвехъарулI моцIцIал — гIумру гьабизе Шамил Кияваве гочи.

1869 соналълъул тIинчIулI моцIцIалълъул 16 къо — Алискандир II-есс изну кьуна Шамилие хIеж борххизе Маккаялде ине.

1869 соналълъул рекьарулI моцIцIалълъул 12 къо — Шамил Киявасса къватlиве вахъана.

1869 соналълъул рекьарулI моцIцIалълъул 19 къо — Шамил Истанбулаливе щвана.

1869 соналълъул раччарулI моцIцIалълъул 20 къо — хъизангун цадахъ Шамил Маккаялде щвана. Имамасс хIеж борххана.

1870 соналълъул гочарулI моцIцIалълъул аххир — Шамил Маккаялдасса Мадинаялде ана.

1870 соналълъул хъвехъарулI моцIцIалълъул 23 къо — Шамилил вас ГъазимухIамад Киявасса Мадинаялде ана эмен вихьизе.

1871 соналълъул тIинчIулI моцIцIалълъул 4 къо (10-леб къо зул-хlижаялълъул 1287 гьижрияб сон) — кlудияв имам хвана. Мадинаялда Жанатул Бакъигl абулеб хабазда вукъана имам.

МоцIцIалги къоялги магIарул мацIцIалда